E-winiety w Czechach na autostradach od początku 2021 r.

Czeskie autostrady są dla wielu Polaków przedłużeniem krajowej sieci dróg. Często korzystamy z nich podróżując przez Czechy w celach turystycznych, ale również biznesowych. Tym bardziej, że wielu polskich przedsiębiorców posiada firmy zarejestrowane w Czechach, a nasi południowi sąsiedzi są dla nas drugim rynkiem eksportowym, zaraz po Niemczech, a przed Wielką Brytanią.

W Czechach przez 25 lat obowiązywały opłaty w postaci nalepek umieszczanych na przedniej szybie samochodu. Era papierowych winiet dobiega jednak końca, a system poboru opłat doczekał się wreszcie rewolucji cyfrowej. Od 2021 roku w Czechach będą obowiązywały wyłącznie e-winiety. 1 grudnia br. ruszyła ich sprzedaż.

W życie wchodzi nowelizacja ustawy drogowej podpisana przez prezydenta Czech Miloša Zemana w sierpniu 2019 r. Vladimír Kremlík, ówczesny minister transportu, skomentował to w ten sposób: „Robimy krok w kierunku cyfryzacji, dlatego będzie obowiązywała tylko elektroniczna winieta autostradowa, a kierowcy nie będą już musieli pod koniec każdego roku usuwać żyletką starych nalepek”.

Mapa płatnych odcinków autostrad w Czechach.

firma.rp.pl

Ile zapłacimy za autostradę w Czechach?

Czescy kierowcy najbardziej obawiali się tego, że wprowadzenie nowego sposobu płacenia za korzystanie z dróg będzie pretekstem do podniesienia cen. Rzeczywiście, takie plany mieli niektórzy posłowie partii wchodzących w skład koalicji rządowej. Padła propozycja, aby opłata za roczną winietę wzrosła o 500 koron. Wywiązała się bardzo gorąca dyskusja. Wyczuwając rosnącą falę niechęci w społeczeństwie, rządzący obiecali jednak, że winiety nie zdrożeją do czasu pełnej rekonstrukcji i modernizacji autostrady D1. Najstarszej, najdłuższej i najbardziej obciążonej trasy w Czechach biegnącej z Pragi przez Brno do Ostrawy i dalej, do polskiej granicy. Od lipca 2020 r. można nią przejechać 366 km z planowanych 377 km. Całkowita przebudowa autostrady D1 zakończy się w październiku 2021 r.

Ceny winiet na razie nie wzrosną

Roczna opłata autostradowa wyniesie 1500 koron czeskich (ok. 255 zł) czyli pozostanie na poziomie z 2020 r. Podobnie z dwoma pozostałymi: wirtualna winietka na 30 dni kosztuje 440 CZK (ok. 75 zł), natomiast dziesięciodniowa – 310 CZK (ok. 53 zł). Jednocześnie w cenniku pojawiła się nowa kategoria, tzw. „Eko ceny”. Korzystną zniżkę sięgającą połowy ceny podstawowej otrzymają właściciele samochodów napędzanych paliwami alternatywnymi, a dokładnie gazem ziemnym lub biometanem. Niestety, na ulgę nie mogą liczyć kierowcy, którzy jeżdżą samochodami z instalacją LPG.

Kto pojedzie po czeskich autostradach za darmo?

Są również samochody całkowicie zwolnione z opłat autostradowych. Do tej grupy kwalifikują się auta elektryczne, auta napędzane wodorem oraz hybrydy typu plug-in o emisji CO2 poniżej 50 g/km ze specjalnymi, czeskimi tablicami rejestracyjnymi zaczynającymi się od liter EL. Jeśli samochód jest zarejestrowany za granicą to jego właściciel zobowiązany jest do wypełnienia odpowiedniego formularza PDF i wysłania go e-mailem lub w formie papierowej do Pragi. Szczegóły są podane na stronie internetowej eDálnice.cz.

Bezpłatnie z autostrad mogą także korzystać osoby niepełnosprawne (ale tylko z czeską kartą mobilności) oraz właściciele pojazdów zabytkowych na czeskich numerach rejestracyjnych.

Zmieniony okres ważności

Co ciekawe, roczna czeska elektronická dálniční známka nie będzie już przypisana, jak dotychczas, tylko do jednego konkretnego roku kalendarzowego. Nowa roczna e-winieta będzie ważna dokładnie rok od daty zakupu (tj. 365 dni). Nie wszystkim się to spodobało. Do tej pory obowiązywała zasada, wedle której winieta kupiona w grudniu, czyli na miesiąc przed nominalnym rokiem, obowiązywała do końca tego roku plus do 31 stycznia roku kolejnego. Jak nie liczyć – 14 miesięcy. Zmieniona ważność winiety od 2021 r. będzie korzystna głównie dla kierowców, który z jakiegoś powodu muszą lub chcą ją nabyć w ciągu roku. Na przykład ze względu na kupno nowego samochodu lub wyjazd na wakacje zaplanowany dopiero w sezonie letnim.

Kierowca samodzielnie wybiera datę, od której będzie ważna opłata autostradowa. Jej start można wyznaczyć do 90 dni od dnia zrealizowania transakcji zakupu. Zaletą systemu jest również to, że sam poinformuje mailowo o zbliżającym się końcu ważności winiety. Na bieżąco można tę informację sprawdzać online.

Gdzie kupić e-winietę na czeskie autostrady?

Od 1 grudnia 2020 r. głównym kanałem sprzedaży jest sklep internetowy eDalnice.cz, nad którym pieczę sprawuje Państwowy Fundusz Infrastruktury Transportowej i CENDIS (przedsiębiorstwo państwowe). Jednak elektroniczne winiety można również zakupić we wszystkich oddziałach Czeskiej Poczty lub na stacjach paliw Euro Oil. W fizycznych punktach handlowych kupującego wyręczy personel. W przyszłości liczba miejsc sprzedających e-winiety ma zostać rozszerzona na innych sprzedawców detalicznych.

Strona eDalnice Fot. Jarosław Krykwiński

firma.rp.pl

Po Nowym Roku zostaną również uruchomione kioski samoobsługowe łączące w sobie sklep internetowy z fizycznym punktem sprzedaży e-winiet. Ich lokalizacja będzie dogodna dla obcokrajowców, bo kioski staną głównie w obszarach przygranicznych, przed wjazdem na płatny odcinek autostrady. Co ważne – płacić w nich będzie można wyłącznie bezgotówkowo.

Prosty formularz w dwóch językach

Operator sklepu internetowego zapewnia, że kupowanie e-winiet, zwłaszcza w domu, to czysta przyjemność. Rzeczywiście, formularz zamówienia nie jest przesadnie skomplikowany, zawiera zaledwie kilka rubryk podzielonych na trzy części – informacje o samochodzie, dane kontaktowe kupującego i sposób płatności. Problemem dla niektórych może być to, że do wyboru są tylko dwie wersje językowe – czeska i angielska. I nie ma marginesu błędu – po wprowadzeniu danych i zrealizowaniu płatności za e-winietę ważną od razu, powrót do wcześniejszych ustawień nie jest możliwy. W takim przypadku kasa w sklepie online reklamacji nie przyjmuje, w odróżnieniu od punktów sprzedaży offline, gdzie po zauważeniu pomyłki, np. w numerze rejestracyjnym pojazdu, w ciągu 15 minut można wrócić do sprzedawcy i poprosić o skorygowanie błędu.

CZYTAJ TEŻ: Czeska „ustawa żywieniowa” poczeka. To dobra wiadomość dla polskiej spożywki

Za e-winietę płaci się kartą lub przelewem bankowym. Ten drugi sposób jest mniej wygodny. Dlaczego? Otóż pieniądze najpierw muszą się znaleźć na rachunku bankowym operatora systemu, a ten później wysyła mailem potwierdzenie sprzedaży. Należy przy tym pamiętać o dwóch sprawach. Po pierwsze przelewa się dokładną kwotę w koronach czeskich, bez jakichkolwiek potrąceń prowizji bankowych. A po drugie transfer z Polski do Czech może trochę potrwać. Zatem na uruchomienie e-winiety też przyjdzie poczekać.

Jazda bez e-winiety w Czechach – co za to grozi?

Ważność winiet jest nieustannie sprawdzana. Zajmują się tym czescy policjanci i pracownicy administracji celnej. Do niedawna na poboczach czeskich autostrad można było zauważyć umundurowanych funkcjonariuszy pilnie zerkających w lunety i sprawdzających, czy na przednich szybach samochodów są ważne nalepki opłaty autostradowej. Ten sposób kontroli odejdzie do lamusa. Teraz po drogach płatnych będą jeździć nowoczesne pojazdy patrolowe, w większości Skody Superb, wyposażone w system kamer do rozpoznawania tablic rejestracyjnych. Jeśli natkną się na samochód nie zarejestrowany w systemie, to po zatrzymaniu jego kierowca musi się liczyć z grzywną w wysokości do 20.000 koron czeskich (ok. 3.400 zł). Gorzej, gdy ktoś złoży u operatora systemu (Państwowy Fundusz Infrastruktury Transportowej) zawiadomienie o zwolnieniu z opłat, a nie ma do niego prawa. Wtedy grzywna może wynieść nawet 100.000 CZK (ok. 17.000 zł).

CZYTAJ TEŻ: Polski start-up konkuruje ze Škodą na elektryki w Pradze

Kamery śledzące tablice rejestracyjne znajdują się przy autostradowych bramkach kontrolnych oraz w miejscach obsługi podróżnych i na parkingach. Patrole w samochodach mogą z tych kamer zdalnie ściągnąć zarejestrowane informacje i po ich analizie ruszyć za pojazdem bez ważnej e-winiety.