Koszty pozyskania kapitału. Jak skalkulować opłacalność różnych form finansowania?

Aktualnie priorytetem dla wielu firm stało się utrzymanie płynności finansowej. Sytuacja związana z pandemią COVID-19 uzmysłowiła jak ważna jest odpowiednia struktura finansowania, zapewniająca bezpieczeństwo firmy.

Publikacja: 11.07.2020 12:27

Koszty pozyskania kapitału. Jak skalkulować opłacalność różnych form finansowania?

Foto: Dziś do czynników ryzyka pozyskania kapitału dołączyły także te związane z pandemią koronawirusa. Źródło: Adobe Stock

Małe podmioty na wczesnym etapie bardzo często finansują rozwój ze środków własnych, ale w pewnym momencie okazują się one niewystarczające i kapitału trzeba szukać na zewnątrz. Możliwości jest wiele, a konkretne rozwiązania oferują zarówno banki, jak i sektor pozabankowy. Każda forma długu ma jednak swą cenę. Wysokość oprocentowania często jest tylko jedną ze składowych ostatecznego kosztu. Jak więc odpowiednio dobrać strukturę finansowania, która będzie najbardziej opłacalna dla danego biznesu?

Poziom ryzyka gra rolę

Wysokość kosztów pozyskania kapitału zależy od poziomu ryzyka, które jest uzależnione od wielu czynników. Wśród nich można wymienić: wielkość firmy, branżę w jakiej funkcjonuje, a także okres obecności na rynku. Dziś do czynników ryzyka dołączyły także te związane z pandemią koronawirusa. Zaostrzeniu uległy m.in. kryteria bankowego kredytowania przedsiębiorstw, zwłaszcza tych z sektora MŚP.

CZYTAJ TAKŻE: Średnie firmy mogą już szykować wnioski o dotacje obrotowe z PARP

Niezależnie od sytuacji, istotnymi elementami ocenianymi przez instytucje finansujące działalność biznesową są także: dotychczasowa historia kredytowa, wysokość przychodów i rentowność przedsiębiorstwa, jego majątek i poziom zadłużenia oraz posiadane zabezpieczenia.

Brana pod uwagę bywa także struktura kontrahentów, ponieważ duże uzależnienie od jednego klienta zwiększa ryzyko finansowania firmy. Ze względu na to, że każda firma posiada swoją specyfikę, której nie da się ująć jedną, konkretną kategorią, rodzaj finansowania najlepiej jest dobierać indywidualnie. Tak, jak w innych dziedzinach i tutaj najlepszym rozwiązaniem będzie finansowanie uszyte na miarę.

Ile faktycznie kosztuje finansowanie?

Zastanawiając się nad wyborem optymalnej dla danego biznesu struktury finansowania, warto przeanalizować dostępne opcje, ich wady i zalety oraz rzeczywiste koszty, które się z nimi wiążą. Nie zawsze są to jedynie koszty finansowe. A czasem korzystna może okazać się również opcja, która wcale nie jest najtańsza.

Dla firm z sektora MŚP atrakcyjną formą finansowania celów obrotowych jest kredyt w rachunku bieżącym. Przyznawany jest on na podstawie dotychczasowej historii działalności oraz poziomu wpływów na rachunek bankowy. Jego oprocentowanie mieści się zwykle w przedziale 3-6 proc.

CZYTAJ TAKŻE: Ostatni dzwonek na zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych

Oprócz oprocentowania należy również zwrócić uwagę na wysokość prowizji oraz inne opłaty, w tym koszty ustanowienia zabezpieczeń. Atrakcyjną formą zabezpieczenia są gwarancje de minimis udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, które są dla firm nieodpłatne. W obecnej sytuacji wywołanej pandemią kryteria kredytowania przez banki uległy jednak znacznemu zaostrzeniu. Pozyskanie w ten sposób kapitału może być więc dużo trudniejsze.

CZYTAJ TAKŻE: Ostatnia szansa na dotacje z szybkiej ścieżki

Jak podaje raport „Sytuacja na rynku kredytowym”, opublikowany przez Narodowy Bank Polski, banki przewidują jeszcze mocniejsze zaostrzenie polityki kredytowej w segmencie krótko- i długoterminowych kredytów dla dużych oraz małych i średnich przedsiębiorstw, o skali największej od połowy 2009 r. Trzykrotne obniżenie stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej w okresie ostatnich trzech miesięcy nie oznacza, że firmy, zwłaszcza z sektora MŚP, będą miały większy dostęp do taniego kredytu.

Forma finansowania            Koszt w skali roku dla MŚP

Kredyt                                  3–6 proc.

Faktoring                              4–12 proc.

Leasing                                 4–7 proc.

Private debt                          8–13 proc.

Obligacje korporacyjne         5–8 proc. (plus koszty emisji)

Opracowanie własne PFK

Błąd małych firm

W odniesieniu do kredytów bankowych w rachunku bieżącym należy pamiętać, aby nie finansować w ten sposób wydatków inwestycyjnych. Było to dotychczas częstym błędem popełnianym przez małe firmy, gdyż przedsiębiorstwo ma pełną dowolność w wykorzystaniu tych środków.

CZYTAJ TAKŻE: Koronawirus. Bez podatku od wsparcia w ramach tarczy finansowej

Zasadniczo kwota kredytu powinna być w całości wykorzystywana na finansowanie celów obrotowych, a optymalnie limit powinien być równy średniomiesięcznym przychodom ze sprzedaży. Po upływie pierwszego okresu kredytowego, który wynosi najczęściej 12 miesięcy, polityka banku może stać się znacznie bardziej restrykcyjna.

Pogorszeniu mogą też ulec wyniki firmy, a tym samym jej zdolność kredytowa. W takim przypadku może się okazać, że nowy limit jest dużo niższy lub nie jest odnowiony wcale. Wówczas całość zadłużenia należy spłacić jednorazowo. Może to negatywnie wpłynąć na płynność finansową przedsiębiorstwa.

Finansowanie środków trwałych

Jeżeli chodzi o finansowanie środków trwałych korzystną propozycją dla wielu firm może być leasing. Zwłaszcza kiedy dotyczy on pojazdów firmowych, na które najłatwiej jest znaleźć atrakcyjną ofertę. Faktoring może być z kolei dobrym rozwiązaniem dla firm borykających się z długimi okresami płatności. Koszty leasingu mieszczą się zwykle w przedziale 4-7 proc. Natomiast oferta faktoringu jest bardzo różnorodna. I w przypadku niektórych ofert koszty mogą dochodzić nawet do kilkunastu proc. w skali roku.

CZYTAJ TAKŻE: Ulga B+R – oszczędności nie tylko dla największych firm

Na koszt faktoringu, oprócz odsetek, składają się prowizje od wykupu i opłaty dodatkowe, co często utrudnia przedsiębiorcy wyliczenie rzeczywistego kosztu i porównanie dostępnych ofert. W przypadku obligacji korporacyjnych, do wysokości oprocentowania należy doliczyć koszty emisji, które zwiększyły się po ubiegłorocznej zmianie przepisów dotyczącej obowiązku rejestracji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. Trzeba też pamiętać, że ta forma finansowania jest obecnie trudno dostępna jeżeli chodzi o firmy z sektora MŚP.

Preferencyjne pożyczki

Nawet firmy na bardzo wczesnym etapie rozwoju mogą skorzystać z preferencyjnych pożyczek na rozwój działalności z dofinansowaniem unijnym. Brak historii działalności często nie jest przeszkodą dla uzyskania finansowania. Jednak w zamian za to trzeba przedstawić odpowiednie zabezpieczenia, takie jak poręczenie osób fizycznych czy hipoteka na nieruchomości.

Venture capital preferuje technologie

Startujące firmy, zwłaszcza te z branży technologicznej, mogą szukać finansowania wśród aniołów biznesu, a także funduszy typu venture capital. Pozyskanie inwestora finansowego wiąże się jednak nie tylko z objęciem przez niego części udziałów, czyli z koniecznością podzielenia się przyszłym zyskiem, ale również utratą pełnej kontroli nad firmą. Pomimo braku oprocentowania, koszt takiego finansowania będzie zawsze dla firmy relatywnie wyższy w stosunku do różnych form kapitału dłużnego.

CZYTAJ TAKŻE: Na indywidualną interpretację podatkową poczekamy dużo dłużej

Większość funduszy venture capital stawia na inwestycje w spółki technologiczne. Zamyka to drogę do pozyskania inwestora finansowego małym, ale szybko rosnącym firmom, które nie działają w preferowanych przez fundusze VC sektorach rynku.

Private debt

Wartym rozważenia rozwiązaniem pośrednim między długiem, a pozyskaniem kapitału udziałowego jest finansowanie dłużne typu private debt. Może ono przybierać różne formy (senior debt, mezzanine). Najczęściej jest ono pozyskiwane dla wzmocnienia kapitału obrotowego w okresie szybkiego wzrostu biznesu. Celem finansowania mogą być również inwestycje, a nawet fuzje i przejęcia. Rozpatrując koszt finansowania w skali roku private debt jest formą finansowania stosunkowo drogą. Pozwala jednak firmie na osiągnięcie dodatkowych przychodów, których w inny sposób, nie byłaby w stanie wygenerować.

CZYTAJ TAKŻE: Mikropożyczka – umorzenie bez wniosku już pewne

W tym przypadku, oceniając koszt finansowania, należy przede wszystkim odnieść się do tego, jakie cele dzięki temu firma będzie mogła zrealizować i w powiązaniu z tym ocenić czy w danej sytuacji jest to opłacalne. Oprocentowanie finansowania private debt wynosi ok. 7 proc., a całkowity koszt mieści się zwykle w przedziale 8-13 proc. w skali roku, w zależności od poziomu ryzyka, lecz jest to rozwiązanie dające bardzo dużą elastyczność. Mogą z niego korzystać np. firmy, które mają duży udział zakupów realizowanych w formie przedpłaty. Dostęp do dodatkowego finansowania, obok tradycyjnych produktów, takich jak kredyt, leasing czy faktoring, daje wówczas szansę na jeszcze szybszy wzrost i wypracowanie dodatkowego zysku.

Czy opłacalność różnych form finansowania można obliczyć?

Każda firma ma swoją unikalną specyfikę, grupy interesariuszy oraz dostępne dla niej źródła finansowania. Te czynniki powodują, że oszacowanie opłacalności poszczególnych opcji finansowania jest skomplikowanym zadaniem nawet dla wytrawnego analityka. Opierając się na określonych kryteriach oraz stosując odpowiednią metodologię można jednak dosyć dokładnie skalkulować opłacalność różnych form finansowania z punktu widzenia grupy interesariuszy.

CZYTAJ TAKŻE: Pożyczki płynnościowe dla firm – gdzie składać wnioski

Finanse są tą dziedziną, która nie pozostawia wątpliwości, jakie podjąć decyzje, o ile opieramy się na konkretnych danych liczbowych. Niezależnie od wielkości firmy, branży w jakiej działa, tego czy ma długą historię funkcjonowania czy też jest start-upem, zawsze można dokładnie określić jaka struktura finansowania biznesu będzie najbardziej korzystna.

Należy jednak pamiętać, aby rozpatrywać te kwestie wielowymiarowo. Przede wszystkim pod kątem długoterminowych celów, z uwzględnieniem rezerwy na nieprzewidziane zdarzenia. Źródła finansowania powinny być zdywersyfikowane, przy optymalnym koszcie z perspektywy aktualnej sytuacji firmy.

Autorka jest dyrektorem inwestycyjnym w Podlaskim Funduszu Kapitałowym.

Małe podmioty na wczesnym etapie bardzo często finansują rozwój ze środków własnych, ale w pewnym momencie okazują się one niewystarczające i kapitału trzeba szukać na zewnątrz. Możliwości jest wiele, a konkretne rozwiązania oferują zarówno banki, jak i sektor pozabankowy. Każda forma długu ma jednak swą cenę. Wysokość oprocentowania często jest tylko jedną ze składowych ostatecznego kosztu. Jak więc odpowiednio dobrać strukturę finansowania, która będzie najbardziej opłacalna dla danego biznesu?

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Finanse
Za dużo podatków, za wysokie kary. Przedsiębiorcy chcą zmian
Finanse
Przedsiębiorcom łatwiej będzie uzyskać kredyt. Są nowe gwarancje
Finanse
Ceny paliw: nadchodzą podwyżki na stacjach
Finanse
Które firmy nie chcą widzieć swego śladu węglowego
Finanse
Fundusze unijne do wzięcia. Wkrótce nabór wniosków