Jedną z form zabezpieczenia kontraktów jest akt notarialny, w którym dłużnik poddaje się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 4,5, i 6 k.p.c. Jego główną zaletą jest szybkość i prostota postępowania w porównaniu z modelem tradycyjnym – w przypadku zaistnienia określonych przesłanek wierzyciel może skierować do sądu wniosek o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności, a po jej uzyskaniu – udać się do komornika. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia, stosownie do art. 7811 k.p.c. W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, w którym dłużnik poddał się egzekucji, sąd nie dokonuje już oceny ważności czynności prawnej[1], a jedynie weryfikuje akt pod kątem spełnienia przesłanek zawartych w art. 777 § 1 k.p.c.
Czym jest klauzula wykonalności w przypadku aktu notarialnego?
Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, jakim jest akt notarialny, stwierdza, że tytuł ten nadaje się do wykonania, tzn. że prowadzenie na jego podstawie egzekucji przeciwko dłużnikowi jest dopuszczalne oraz że organy egzekucyjne powinny ten tytuł wykonać. Nadanie klauzuli powoduje, że tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym, a zatem dokumentem stanowiącym według art. 776 i art. 803 k.p.c. podstawę egzekucji i podlega przymusowemu wykonaniu[2].
Zgodnie z 777 § 1 pkt 4-6 k.p.c. tytułami egzekucyjnymi są m.in.:
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
- akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.
Zgodnie z art. 777 § 2 k.p.c. oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji można złożyć także w odrębnym akcie notarialnym. Co do zasady tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu administracyjnego oraz innym tytułom klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika[3].
