Opieka nad dzieckiem dla pracujących

Pracujący rodzice mają prawo do wykorzystania 2 dni albo 16 godzin na opiekę nad dzieckiem do 14 roku życia. Uprawnienie to przysługuję jednemu z pracujących rodziców i nie ma w tym przypadku znaczenia, czy drugi z rodziców jest aktywny zawodowo.

Publikacja: 31.07.2020 13:46

Opieka nad dzieckiem dla pracujących

Foto: Zwolnienie z tytułu opieki nad dzieckiem może być łączone z urlopem wypoczynkowym. Źródło: Adobe Stock

Uprawnienie to uregulowane jest w Kodeksie pracy w art. 188. § 1. „Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.” Istotne w tym przypadku jest, że zwolnienie to można  wykorzystać  na opiekę nad zdrowym dzieckiem.

Można się podzielić po połowie

Dwa dni opieki nad dzieckiem przysługują, bez względu na liczbę posiadanych dzieci. W przypadku gdy obydwoje rodziców lub opiekunów, pracują na podstawie umowy o pracę, muszą wybrać, które z nich skorzysta z tego uprawnienia. Możliwe jest również, aby rodzice skorzystali z tego uprawnienia, dzieląc się nim po jednym dniu (lub po 8 godzin). Niewykorzystane wolne z tytułu opieki nad dzieckiem, nie przechodzi na kolejny rok.

CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: zasady zasiłku opiekuńczego

Jeżeli pracownik nie wykorzysta tych dni w danym roku kalendarzowym spowoduje to wygaśnięcia prawa do nich. Pracownicy, którzy nie pracują w pełnym wymiarze godzin, korzystają z opieki proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Uprawnienie to przysługuje tylko rodzicom, którzy pracują na umowę o pracę. Osoby zatrudnione na podstawie  umowy zlecenia lub umowy o dzieło nie mogą skorzystać z tego przywileju.

Konieczny wniosek

Zwolnienia udziela się pracownikowi na jego wniosek. W którym określa on w jaki sposób chce korzystać w danym roku z wolnego. Wybór trybu godzinowego lub w  wymiarze pełnego dnia,  jest wiążący przez cały rok. Nie można wykorzystać jednego dnia, a później wnioskować o wolne w wymiarze godzinnym. Chyba, że pracownik wyraźnie napisze we wniosku, że wnioskuje o 8 godzin wolnego. Pracownik nie musi uzasadniać wniosku składanego pracodawcy i podawać powodu dlaczego chce z niego skorzystać. Nie musi on również udowadniać pracodawcy, że dziecko potrzebuje w danym czasie opieki. Pracodawca nie ma również narzędzi, aby sprawdzić czy wolne to wykorzystywane jest we właściwy sposób.

Co stwierdził sąd w wyroku?

Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z 29 grudnia 2014r. (Sygn. akt VIII Pa 189/14) określił, że artykuł 188 Kp skierowany jest przede wszystkim na potrzeby pracownika. ,,Przepisy nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń, jeżeli chodzi o termin wykorzystania tego zwolnienia, a zatem zwolnienie to może być wykorzystane przez pracownika w każdym czasie w danym roku kalendarzowym, może być łączone z dniami wolnymi od pracy, a także z urlopem wypoczynkowym lub inną usprawiedliwioną nieobecnością w pracy.”

Czy pracodawca może odmówić?

Przepisy nie określają czy pracodawca może odmówić pracownikowi skorzystania z tego uprawnienia. Zgodnie ze stosowaną praktyką pracodawca nie ma prawa odmówić, ale może przyznać wolne w terminie innym niż wnioskowany. Dlatego pracownik powinien uzgodnić termin wykorzystania wolnego z tego tytułu z pracodawcą. Jest to konieczne ze względu na obowiązek zapewnienia przez pracodawcę prawidłowej organizacji pracy w zakładzie.

CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: pracownik nie chce nosić maseczki, co wtedy?

Odmowa ta, musi być uzasadniona szczególnymi potrzebami pracodawcy, a nieobecność pracownika spowodowałaby, poważne zakłócenia toku pracy. Co ważne, odmowa nie może pozbawić pracownika prawa do wykorzystania wolnego z tytułu opieki nad dzieckiem w danym roku kalendarzowym. Odmowa udzielenia pracownikowi wolnego musi rzeczywiście mieć ważne przesłanki, ponieważ pracodawca, który naruszy przepisy o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem podlega karze grzywny od 1 000 do 30 000 zł zgodnie z art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy

CZYTAJ TEŻ: Jak tarcza 4.0 zmieniła przepisy o dodatkowym zasiłku opiekuńczym?

Potwierdza to wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 29 grudnia 2014r. „Zdaniem Sądu Okręgowego, ze względu na potrzeby pracownika, na które skierowany jest art. 188 Kp , podobnie jak w przypadku urlopu na żądanie, pracodawca może odmówić zwolnienia przewidzianego w tym przepisie tylko w przypadkach szczególnych, nadzwyczajnych, kiedy usprawiedliwiony interes pracodawcy, wymaga obecności pracownika w pracy lub gdy pracownik nadużywa swojego uprawnienia”.

Drugi rodzic nie przeszkodzi

W sytuacji gdy tylko jeden z rodziców jest aktywny zawodowo nie traci prawa do wolnego z tytułu opieki nad dzieckiem. Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy drugi rodzic jest bezrobotny, przebywa na urlopie macierzyńskim, rodzinnym, wychowawczym czy prowadzi działalność rolniczą.  Pracodawca nie może pozbawić pracownika prawa do wolnego z tytułu opieki nad dzieckiem, powołując się na jego sytuację rodzinną i brak konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem.

Uprawnienie to uregulowane jest w Kodeksie pracy w art. 188. § 1. „Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.” Istotne w tym przypadku jest, że zwolnienie to można  wykorzystać  na opiekę nad zdrowym dzieckiem.

Można się podzielić po połowie

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo i Podatki
Certyfikat ma ułatwić firmom udział w przetargach publicznych
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo i Podatki
Samochody osobowe do testów mają być zwolnione z akcyzy
Prawo i Podatki
Deregulacja ma ułatwić życie firmom. Resort rozwoju ogłosił swoje pomysły
Prawo i Podatki
Rząd szykuje ułatwienia dla przedsiębiorców. Wiemy, co znajdzie się w ustawie
Prawo i Podatki
Nowy pomysł rządu: zatrudnisz seniora, dostaniesz dofinansowanie