Kiedy 50 proc. kosztów uzyskania przychodów dla twórców?

Tylko w sytuacji, gdy jednoznacznie można ustalić, że dany przychód objęty jest przedmiotem prawa autorskiego, można zastosować do jego rozliczenia podwyższonych – 50 proc. kosztów uzyskania przychodów. Tak wynika z interpretacji ogólnej ministra finansów.

Publikacja: 23.09.2020 12:32

Kiedy 50 proc. kosztów uzyskania przychodów dla twórców?

Foto: 50 proc. koszty uzyskania przychodów dotyczą m.in. dziennikarstwa prasowego.

Dla zastosowania 50 proc. kosztów uzyskania przychodów kluczowe jest dodatkowo spełnienie łącznie trzech warunków.

Jakie warunki trzeba spełnić dla 50 proc. kosztów uzyskania przychodów?

Po pierwsze, musi powstać utwór, który może zostać objęty przedmiotem prawa autorskiego, co daje podstawę twórcy do rozporządzania prawem do utworu. Po drugie, muszą istnieć obiektywne dowody, potwierdzające powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego. Wreszcie po trzecie, wynagrodzenie za utwór musi być wyraźne wyodrębnienie od innych składników wynagrodzenia. Przy czym warunek ten nie obejmuje przypadków, w których 50 proc. koszty uzyskania przychodów można stosować do całości wynagrodzenia twórcy. Na co jeszcze zwrócił uwagę minister?

CZYTAJ TEŻ: Podwójne opodatkowanie spółek komandytowych

Wyższe koszty nie dla wszystkich

Przede wszystkim zaczął od przypomnienia, że 50 proc. koszty przysługują podmiotowo twórcom oraz przedmiotowo z tytułu korzystania przez nich z praw autorskich lub rozporządzania przez nich tymi prawami. Stosuje się je wyłącznie do przychodów uzyskiwanych z tytułu:

  1. działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
  2. działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
  3. produkcji audialnej i audiowizualnej;
  4. działalności publicystycznej;
  5. także działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
  6. działalności konserwatorskiej;
  7. prawa zależnego, do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
  8. działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.
CZYTAJ TEŻ: Nowa matryca stawek VAT – w wielu przypadkach stawka wzrosła

Ponadto, trzeba pamiętać, że wysokość 50 proc. kosztów uzyskania przychodów ograniczono limitem kwotowym. W roku podatkowym nie mogą one przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli 85 528 zł (nieco inaczej ten limit wygląda przy korzystaniu z ulgi dla młodych).

CZYTAJ TEŻ: Stawki VAT bez zmian, ale SLIM VAT nadal w grze

Ważne: Jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej (w tym ponad kwotę 85 528 zł), koszty uzyskania przychodów przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych.

Kiedy powstaje utwór?

W przepisach podatkowych na próżno szukać definicji utworu. Trzeba tu sięgnąć do pojęcia zawartego w przepisach prawa autorskiego. Jak podkreślił minister, powołując się przy tym również na orzecznictwo sądów administracyjnych, przy utworze należy przyjąć, że jest on przeciwieństwem działalności odtwórczej, rzemieślniczej, technicznej. To zaś oznacza, ze jeśli osoba wykonująca prace nie angażuje do niej wyobraźni, nie może pozwolić sobie na swobodną ekspresję, a efekty aktywności są z góry określone, powtarzalne, szablonowe nie ma mowy o powstaniu utworu.

CZYTAJ TEŻ: Wycofanie auta z firmy nie zawsze spowoduje skutki w VAT

Warto jednak podkreślić – na co zwrócił uwagę również minister w wydanej interpretacji – utwór może powstać w ramach stosunku pracy, czy umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia lub o dzieło). Wynagrodzenie uzyskane z tych umów może stanowić honorarium autorskie, do którego przysługują 50 proc. koszty uzyskania przychodów. Dla potraktowania części wynagrodzenia jako honorarium autorskiego i zastosowania wobec niego 50 proc. kosztów uzyskania przychodów jest niezbędne:

  • powstanie w ramach stosunku pracy utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego,
  • dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi stworzenie przez pracownika utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego; przy czym dowodem może być oświadczenie pracodawcy i pracownika stwierdzające, że wykonano pracę twórczą, jeżeli określa, jaki utwór powstał,
  • wyraźne wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika – twórcy.
CZYTAJ TEŻ: Zmienią się formularze PIT

Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Wówczas pracownik taki nie otrzymuje honorarium autorskiego, co wyklucza prawo do zastosowania 50 proc. kosztów.

Tu warto jednak zastrzec, że przepisy pozwalają, aby kwestię przejścia praw autorskich między pracownikiem a jego pracodawcą uregulowano odmiennie w umowie o pracę  Możliwe jest bowiem, aby pracodawca i pracownik uzgodnili w umowie o pracę, iż majątkowe prawa autorskie do utworu stworzonego (współtworzonego) przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracownikowi, a nie pracodawcy. Wówczas następuje powrót do zasady wtórnego nabycia przez pracodawcę majątkowych praw autorskich za odpowiednim wynagrodzeniem i uchylona zostaje – stanowiąca wyjątek od tej zasady – ustawowa regulacja pierwotnego nabycia przez pracodawcę całości majątkowych praw autorskich do utworu.

Oznacza to, że w przypadku wtórnego nabycia praw autorskich, pracodawca, przyjmując od pracownika utwór jest zobowiązany zastosować do wypłacanego z tego tytułu wynagrodzenia (honorarium autorskiego) 50 proc. koszty uzyskania przychodów.

Jak udokumentować wynagrodzenie?

Jak podkreślił minister w wydanej interpretacji, uzyskanie przychodu z praw autorskich lub z tytułu rozporządzania tymi prawami i jego wysokość wymaga odpowiedniego udokumentowania. Przepisy podatkowe wskazują, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Przykładowo pracodawca i pracownik mogą prowadzić ewidencję powstających utworów, w tym obejmującą utwory, co do których stosowana jest zaliczkowa forma wypłaty honorarium autorskiego i odrębnie stworzonych już utworów pracowniczych. W ewidencji tej pracodawca może też potwierdzać przyjęcie danego utworu, lub inny moment warunkujący przejście na niego autorskich praw majątkowych.

CZYTAJ TEŻ: Tarcza 4.0. Kluczowe zmiany w prawie pracy – przymusowy urlop

Pracodawca i pracownik mogą również dokumentować powstanie utworu w formie oświadczenia. Również umowa może wprost wskazywać kwotę honorarium lub przewidywać zasadę procentowego określania honorarium w stosunku do ogólnej kwoty wynagrodzenia, z tym że honorarium musi być powiązane z konkretnym utworem (czy utworami określonymi rodzajowo). Zatem strony umowy mogą przyjąć dowolną zasadę, jak udowodnią wypłatę wynagrodzenia z tytułu honorarium.

Ważne: Określenie wartości honorarium na podstawie ewidencji czasu pracy w powiązaniu z konkretnym utworem jest dopuszczalne.

Interpretacja ogólna (nr DD3.8201.1.2018) ministra finansów z 15 września 2020 r., Dz.Urz. MF z 18 września 2020 r., poz. 107.

Dla zastosowania 50 proc. kosztów uzyskania przychodów kluczowe jest dodatkowo spełnienie łącznie trzech warunków.

Jakie warunki trzeba spełnić dla 50 proc. kosztów uzyskania przychodów?

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo i Podatki
Certyfikat ma ułatwić firmom udział w przetargach publicznych
Prawo i Podatki
Samochody osobowe do testów mają być zwolnione z akcyzy
Prawo i Podatki
Deregulacja ma ułatwić życie firmom. Resort rozwoju ogłosił swoje pomysły
Prawo i Podatki
Rząd szykuje ułatwienia dla przedsiębiorców. Wiemy, co znajdzie się w ustawie
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Prawo i Podatki
Nowy pomysł rządu: zatrudnisz seniora, dostaniesz dofinansowanie