Przekazanie lub otrzymanie odszkodowania nie zostało wymienione w tym przepisie. Odszkodowanie, które pełni tylko funkcję wynagrodzenia za wyrządzone szkody i straty, nie jest związane z żadnym świadczeniem, nie podlega opodatkowaniu VAT. Potwierdzono to w interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 sierpnia 2017 r. (0114-KDIP4.4012.376.2017.1.MPE).
Napisano w niej, że: ,,Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.”
Odszkodowanie – kiedy trzeba zapłacić podatek VAT?
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT należy każdorazowo określić, czy odszkodowanie pozostaje w bezpośrednim związku z konkretnym świadczeniem. Świadczenie jest opodatkowane w sytuacji, gdy ma charakter ekwiwalentny i wzajemny w stosunku do innego świadczenia. Jak wynika z art. 8 ust.1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, za usługę uznaje się również: ,,zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji”. Aby określić czy dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, należy stwierdzić czy skutkuje ona uzyskaniem bezpośrednich korzyści. Podkreślono to w interpretacji indywidualnej dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 15 marca 2017 r. (3063-ILPP1-2.4512.17.2017.2.JO): ,,Ustalanie statusu wypłaconego odszkodowania, jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.”
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 kwietnia 2015 r. (IPPP1/4512-92/15-3/JL) opisuje sytuację wcześniejszego rozwiązania umowy i wypłaty z tego tytułu odszkodowania, które powoduje zaprzestanie dochodzenia roszczeń ,,zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy przez Spółkę, za którą Wnioskodawca otrzymuje określoną kwotę pieniężną, należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ spełnione są przesłanki istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego oraz beneficjenta świadczenia, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W świetle przywołanych przepisów i przedstawionych okoliczności należy stwierdzić, że kwoty należne Wnioskodawcy z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy przez Spółkę nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę.”
W interpretacji indywidualnej uznano, że wyrażenie zgody na wcześniejsze rozwiązanie zawartej umowy stanowi odpłatne świadczenie usług, określone w art.8 ust.1 oraz art. 5 ust.1 pkt 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Wyrok NSA
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 marca 2017 r. (I FSK 1283/15) opisuje sprawę przedterminowego rozwiązania umowy pomiędzy najemcą a wynajmującym i wypłaty z tego tytułu ,,odszkodowania”. W wyroku podkreślono, że o charakterze danego świadczenia nie decyduje nadana mu przez strony nazwa, ale jego cechy istotne z punktu widzenia prawa podatkowego. Zaznaczono, że cechą odszkodowania jest to, że nie wiąże się ono z żadnym wzajemnym świadczeniem ze strony podatnika. Nie ma to zastosowania w dotyczącej wyroku sprawie, wcześniejszego rozwiązania umowy najmu.
