TSUE: polska ulga na złe długi w VAT narusza prawo unijne

Polskie regulacje ustawy o VAT, które określają warunki skorzystania z ulgi na złe długi w tym podatku są niezgodne z przepisami unijnej dyrektywy – orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w jednej z ostatnich spraw (C-335/19).

Publikacja: 26.10.2020 12:01

TSUE: polska ulga na złe długi w VAT narusza prawo unijne

Foto: Polskie przepisy naruszają prawo wspólnotowe (dokładnie art. 90 dyrektywy VAT). Tak orzekł TSUE. Źródło: Adobe Stock

Polska ulga na złe długi okazała się niezgodna z prawem europejskim. Sprawa jest bardzo istotna dla podatników, którym skarbówka odmówiła prawa do skorzystania ze wspomnianej ulgi. Teraz jest szansa na wznowienie postępowań w tych sprawach. Jest jednak na to określony przepisami czas. Zacznijmy jednak od przypomnienia, jaką sprawą zajmował się europejski Trybunał Sprawiedliwości.

NSA wystąpił z pytaniem prejudycjalnym

Na wokandę TSUE trafiła sprawa polskiej spółki, która wystawiła na rzecz jednego ze swoich kontrahentów fakturę zawierającą VAT z tytułu świadczonych usług doradztwa podatkowego opodatkowanych na terytorium Polski. W chwili wykonania świadczenia usług kontrahent był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego ani w trakcie likwidacji. Jednak kontrahent został postawiony w stan likwidacji w okresie 150 dni od upływu terminu zapłaty, pozostając jednocześnie zarejestrowanym jako podatnik VAT. Problem jednak w tym, że faktura nie została uregulowana ani zbyta w jakiejkolwiek formie

CZYTAJ TEŻ: Ulga na złe długi – będzie z niej można szybciej skorzystać

Przed upływem 2 lat następujących po dacie wystawienia faktury spółka zwróciła się do ministra finansów z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w celu ustalenia, czy pomimo postawienia jej kontrahenta w stan likwidacji po wykonaniu danego świadczenia usług mogła skorzystać z ulgi na złe długi (a więc z opcji obniżenia podstawy opodatkowania VAT w związku z niezapłaconej faktury), z uwagi na fakt spełnienia pozostałych przesłanek wynikających z przepisów.

CZYTAJ TEŻ: Ulga abolicyjna do likwidacji czy redukcji?

O jakie przesłanki chodzi? Zgodnie z ustawą o VAT podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

CZYTAJ TEŻ: Ulga podatkowa na robotyzację

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Warunki do spełnienia

Zasady te stosuje się w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:

  • dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika VAT zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
  • na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się wspomnianej korekty:
  • a) wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
  • b) dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

Ważne jest również to, aby od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Ulga na złe długi – brak zgody ministra finansów

W opisanej sprawie, minister nie zgodził się na taką możliwość i odmówił spółce prawa do skorzystania z ulgi na złe długi. Uznał bowiem, że przesłanki do tej preferencji nie zostały spełnione. Spółka poszła więc do sadu. W konsekwencji, na etapie NSA sąd zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do TSUE. Chodziło o uzyskanie odpowiedzi na dwa pytania:

  1. Czy przepisy dyrektywy 2006/112 – w szczególności jej art. 90 ust. 2 – przy uwzględnieniu zasad neutralności podatkowej i proporcjonalności, zezwalają na wprowadzenie w prawie krajowym ograniczenia możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w razie częściowego lub zupełnego niewywiązania się z płatności ze względu na określony status podatkowy dłużnika i wierzyciela?
  2. W szczególności czy prawo unijne nie stoi na przeszkodzie ustanowieniu w prawie krajowym regulacji dopuszczającej możliwość skorzystania z ”ulgi na złe długi”, pod warunkiem że w dacie wykonania usługi/dostawy towarów oraz w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej w celu skorzystania z tej ulgi:
  • dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego albo w likwidacji,
  • wierzyciel i dłużnik są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni?

Trybunał po stronie podatników

Na tak skonstruowane pytania Trybunał odpowiedział bardzo klarownie. Polskie przepisy naruszają prawo wspólnotowe (dokładnie art. 90 dyrektywy VAT). Za sprzeczne z prawem UE Trybunał uznał te przepisy, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania VAT od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT.

CZYTAJ TEŻ: Ulga B+R – oszczędności nie tylko dla największych firm

Ulga na złe długi – szansa na wznowienie postępowań

Orzeczenie to ma bardzo ważne znaczenie dla podatników w praktyce. Można je bowiem wykorzystać jako podstawę do wznowienia postępowań już zakończonych, a odmawiających prawa do ulgi na złe długi, jak to miało miejsce w sprawie, która trafiła do TSUE. Trzeba tylko pamiętać, że na wznowienie takich postępowań jest określony prawem termin: miesiąc od momentu opublikowania orzeczenia w Dzienniku Urzędowym UE.

CZYTAJ TEŻ: Kościński: Zmieniamy całą administrację finansową

Warto też dodać, że po takim orzeczeniu unijnego Trybunału polskie Ministerstwo Finansów powinno znowelizować przepisy ustawy o VAT w taki sposób, aby nie naruszały one prawa wspólnotowego.

Polska ulga na złe długi okazała się niezgodna z prawem europejskim. Sprawa jest bardzo istotna dla podatników, którym skarbówka odmówiła prawa do skorzystania ze wspomnianej ulgi. Teraz jest szansa na wznowienie postępowań w tych sprawach. Jest jednak na to określony przepisami czas. Zacznijmy jednak od przypomnienia, jaką sprawą zajmował się europejski Trybunał Sprawiedliwości.

NSA wystąpił z pytaniem prejudycjalnym

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo i Podatki
Kto płaci karę za jazdę autostradą leasingowym autem bez opłaty? Jest wyrok NSA
Prawo i Podatki
NSA wydał wyrok ws. zwrotu akcyzy przy korekcie faktury
Prawo i Podatki
Nowe przepisy mają zachęcić przedsiębiorców do zawierania ugód
Prawo i Podatki
Ministerstwo Rozwoju szykuje ułatwienia dla biznesu. Co obejmie deregulacja
Prawo i Podatki
MF: wszystkie wyroby tytoniowe zostaną objęte systemem Track&Trace