Kody PKD – ZUS odmawia pomocy, ale sądy ją przyznają

Wielu przedsiębiorców nie mogło lub nie może skorzystać z pomocy publicznej dla branż najbardziej dotkniętych skutkami epidemii z powodu błędów w rejestrze REGON. W przepisach określających zasady udzielania pomocy publicznej wymieniono kody PKD, które uprawniają do ubiegania się o wsparcie.

Publikacja: 14.06.2021 14:07

Kody PKD – ZUS odmawia pomocy, ale sądy ją przyznają

Foto: Kody PKD stały się kością niezgody pomiędzy firmami, a ZUS. Źródło: Adobe Stock

Kody PKD określone w przepisach uprawniających do otrzymania pomocy muszą być wymienione w rejestrze REGON jako działalność dominująca przedsiębiorstwa. Część firm prowadzi działalność uprawniającą do otrzymania pomocy, jednak w rejestrze REGON ma podany błędny kod. Z tego powodu część przedsiębiorców, których w największy sposób dotknęły obostrzenia związane z epidemią, nie otrzymuje pomocy.

Dotychczas kody PKD służyły najczęściej do celów statystycznych i nie miały istotnego wpływu na prowadzoną działalność gospodarczą. Dlatego też część przedsiębiorców mogła nie zauważyć, nie zweryfikować ich poprawności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) na podstawie niezgodności w kodzie PKD odmawia udzielenia pomocy, nie biorąc pod uwagę faktycznie prowadzonej przez podatnika działalności. W sprawie interweniował Rzecznik MŚP a także, pojawiło się kilka wyroków sądów, które są korzystne dla przedsiębiorców.

Kody PKD a interwencja Rzecznika MŚP

Z interwencją, w sprawie odmawiania podatnikom pomocy z powodu błędów w rejestrze REGON wystąpił Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. W piśmie skierowanym do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii  25 marca 2021 r. argumentował,  że kody PKD miały być jedynie sposobem opisania działalności, dla której przeznaczono wsparcie: ,,dlatego też zachodzi niewątpliwy rozdźwięk w trybach instytucjonalnych pomiędzy stosowaniem wykładni językowej czy literalnej, czyli polegającej na ustaleniu znaczenia słów, wyrażeń i zwrotów użytych w teście przepisu prawnego, a wykładnią celowościową, która zmierzać zawsze powinna do ustalenia treści przepisu ze względu na cel, któremu ten przepis służy.”

CZYTAJ TEŻ: ZUS planuje zmienić termin opłacania składek za pracowników

Rzecznik MŚP zauważył, że intencją ustawodawcy nie było odmawianie pomocy przedsiębiorcom,  wyłącznie z powodu błędu w zgłoszeniu kodu PKD. Ponadto, Rzecznik MŚP zauważył, że odmawianie udzielenia pomocy podmiotom, które zgłosiły błędny kod PKD lub nie zaktualizowały go w terminie: „stanowi nieuzasadnione utrudnienie w prowadzeniu działalności gospodarczej przez przedsiębiorców, i to przedsiębiorców szczególnie wrażliwych, bo wykonujących swoją działalność w branżach najbardziej dotkniętych epidemią COVID-19.” Ponadto, rzecznik MŚP podkreśla, że w toku prowadzonego postępowania strony powinny mieć możliwość wykazania za pomocą dowodów, że dane podane w ewidencji REGON nie są zgodne ze stanem faktycznym – rzeczywiście prowadzoną ewidencją. Dodatkowo w piśmie zaznaczono, że błędny wpis w rejestrze REGON nie musiał powstać z winy przedsiębiorcy.  Przepisy prawa pozwalały, jak i pozwalają nadal, na dokonywanie takiego wpisu z urzędu, bez wiedzy przedsiębiorcy.

Kody PKD – wyroki korzystne dla przedsiębiorców

Sąd w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 25 marca 2021r. (I SA/Rz 189/21) podkreślił, że istotne jest jaki rodzaj działalności przedsiębiorca prowadzi/ prowadził a nie jaki rodzaj działalności podany jest w rejestrze REGON. Zaznaczono również, że danych znajdujących się w rejestrze REGON o kodzie PKD nie można przyjmować bezkrytycznie. W wyroku zaznaczono również, że w sytuacji rozbieżności pomiędzy danymi znajdującymi się w rejestrze REGON a faktycznie wykonywaną działalnością, bardziej istotna jest faktycznie prowadzona działalność.

CZYTAJ TEŻ: Składka zdrowotna – samozatrudnieni jednak z ryczałtową?

Natomiast w wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z 25 marca 2021r. (IV U 213/21) zaznaczono, że kod PKD ma w istocie jedynie statystyczny charakter i w żaden sposób nie powinien wpływać, przesądzać o możliwości otrzymania pomocy. „Niewątpliwie zgodnie z art. 15 ust. 1  pkt 1 ustawy z 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy prowadzący działalność winien dokonać aktualizacji wpisu w ustawowym terminie, nie sposób jednak wywodzić z tej normy sankcji dla przedsiębiorcy mającej objawiać się odmową przyznania pomocy publicznej związanej z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2.” To na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, że dane zawarte w rejestrze są nieprawdziwe a działalność, którą prowadzi w przeważającym stopniu podlega pod pomoc.

CZYTAJ TEŻ: Umorzenie składek na ZUS podczas epidemii koronawirusa

Sprawa opisana w wyroku WSA w Białymstoku (I SA/Bk 140/21) dotyczy spółki, której prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił prawa do zwolnienia z opłacenia należnych składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy. Przedsiębiorstwo w rejestrze REGON  figurowało pod kodem przeważającego rodzaju działalności, który nie uprawniał do otrzymania pomocy. Przedsiębiorca zaskarżył rozstrzygniecie podnosząc, że działalność z podanego kodu wynosiły tylko 1 proc. a większość osiąganych przychodów pochodzi z działalności, której kod PKD upoważnia do ubiegania się o pomoc. „Zdaniem Sądu, brzmienie cytowanych przepisów nie oznacza jednak, że organ może bezkrytycznie przyjmować dane statystyczne zawarte w CEiIDG, co do uwidocznionego w ewidencji rodzaju przeważającej działalności gospodarczej prowadzonej przez płatnika na dzień 30 września 2020 r. Istotne jest bowiem ustalenie, jaką przeważającą działalność gospodarczą (według PKD) przedsiębiorca faktycznie prowadził w tym dniu, a nie jaki rodzaj przeważającej działalności figurował w ewidencji CEiDIG. W sytuacji rozbieżności pomiędzy wpisem w CEiDIG, a faktycznie wykonywaną działalnością, pierwszeństwo należy przyznać rzeczywiście wykonywanej działalności.”

Istotne przepisy prawne

W wyroku WSA w Białymstoku przywołano, że Rzecznik MŚP określił, że ZUS odmawiając pomocy przedsiębiorcy z powodu błędu w kodzie PKD naruszył:

  • przepisy ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego – art. 7; art. 77§ 1, art. 80. Przepisy te określają m.in. że organ administracji publicznej podejmuje wszystkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia sprawy oraz ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.
  • przepisy Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej – art. 32 (równość wobec prawa i równe traktowanie);
  • ustawę z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców – art. 2, art. 10 ust. 1 i 2 oraz art. 11, które określają m.in. że organ kieruje się w swoich działaniach zasadą zaufania do przedsiębiorcy, zakładając, że działa on zgodnie z prawem, uczciwie oraz z poszanowaniem dobrych obyczajów. Jeżeli przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego, organ rozstrzyga je na korzyść przedsiębiorcy.
ZUS

Kody PKD określone w przepisach uprawniających do otrzymania pomocy muszą być wymienione w rejestrze REGON jako działalność dominująca przedsiębiorstwa. Część firm prowadzi działalność uprawniającą do otrzymania pomocy, jednak w rejestrze REGON ma podany błędny kod. Z tego powodu część przedsiębiorców, których w największy sposób dotknęły obostrzenia związane z epidemią, nie otrzymuje pomocy.

Dotychczas kody PKD służyły najczęściej do celów statystycznych i nie miały istotnego wpływu na prowadzoną działalność gospodarczą. Dlatego też część przedsiębiorców mogła nie zauważyć, nie zweryfikować ich poprawności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) na podstawie niezgodności w kodzie PKD odmawia udzielenia pomocy, nie biorąc pod uwagę faktycznie prowadzonej przez podatnika działalności. W sprawie interweniował Rzecznik MŚP a także, pojawiło się kilka wyroków sądów, które są korzystne dla przedsiębiorców.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ZUS
Będzie rewolucja w składce zdrowotnej. Ma być prostsza i niższa
ZUS
Rząd zdecydował: będą wakacje od ZUS. Kto i jak z nich skorzysta
ZUS
Współpraca z firmą byłego prezesa nie wyklucza preferencyjnego ZUS
ZUS
Więcej firm skorzysta z wakacji składkowych. Rząd zmienia projekt ustawy
ZUS
Składka zdrowotna dla przedsiębiorców do zmiany. Oto dwie propozycje rządu