Zgodnie z kodeksem spółek handlowych (k.s.h.), spółka partnerska jest spółką osobową, utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą (art. 86 k.s.h.). Partnerami takiej spółki mogą być jedynie osoby fizyczne, które wykonują ściśle określony przez ustawę wolny zawód. To im również kodeksowy model przyznaje prawo do reprezentacji, czyli występowania w imieniu spółki w stosunkach z osobami trzecimi. Zgodnie z art. 96 k.s.h. uprawnienie to każdy ze wspólników (partnerów) może wykonywać samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W tym miejscu podkreślić jednak należy, że zgodnie z art. 89 k.s.h. w sprawach nieuregulowanych w dziale poświęconym spółce partnerskiej, zastosowanie mają odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej. Wobec powyższego zwrócić uwagę należy, że omawiana regulacja, tj. art. 96 k.s.h. obejmuje jedynie kwestie reprezentacji spółki partnerskiej w sposób ogólny, nie wyznaczając przy tym przedmiotowych ram prawa do reprezentowania spółki. Mając na uwadze powyższe okoliczności do spółki partnerskiej zastosowanie znajdzie również art. 29 § 2 k.s.h., zgodnie z którym prawo to dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.
Umowa spółki może więc modyfikować powyższą zasadę i w przypadku braku przyjęcia modelu ustawowego, nakładać na przykład obowiązek reprezentacji łącznej lub, za zgodą wspólnika, nawet pozbawić go uprawnienia do reprezentacji spółki. Nie jest natomiast możliwe, zgodnie z art. 89 w związku z art. 29 § 3 k.s.h., ograniczenie wspólnika w prawie do reprezentacji spółki ze skutkiem wobec osób trzecich, przy czym pamiętać należy, że ustanowienie w umowie spółki reprezentacji łącznej nie narusza powyższego zakazu (tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2019 roku, IV CSK 427/18). W konsekwencji przyjąć należy, że wspólnikowi powyższe uprawnienie przysługiwać będzie albo w pełnym zakresie, albo wcale. Istotne jest również wskazanie, że postanowienia umowy mogą dotyczyć tylko niektórych wspólników i niektórym przyznać uprawnienie do reprezentacji samodzielnie, innych natomiast owego uprawnienia pozbawić. Podkreślenia jednak wymaga, że na podstawie omawianego przepisu- art. 96 k.sh. w zakresie pozbawienia wspólnika uprawnienia do reprezentacji, wyróżnić należy dwie odmienne sytuacje. W pierwszym przypadku opisanym w art. 96 , pozbawienie partnera takiego prawa może nastąpić pierwotnie, na podstawie postanowień umowy spółki. Możliwe jest jednak, zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, dokonanie odebrania uprawnienia również wtórnie poprzez uchwałę wspólników. Należy jednak zwrócić uwagę, że w drugim przypadku do czynienia mieć będziemy z art. 96 § 2 k.s.h., który wprowadza konkretne wymogi, aby pozbawienie to mogło mieć miejsce. I tak w pierwszej kolejności konieczne jest zaistnienie ważnych powodów. Do powyższych zaliczyć można zarówno przyczyny leżące po stronie partnera, takie jak nadużywanie prawa do reprezentacji, czy prowadzenie działalności konkurencyjnej, jak również mogą być to powody wymienione przez umowę spółki. Wydawać by się mogło również, że ocena faktu wystąpienia ważnych powodów należy do sądu rejestrowego, jednak w praktyce ocena ta należy do samych wspólników spółki. Sąd rejestrowy bada powyższą przesłankę jedynie w sytuacji uzasadnionych wątpliwości braku ich wystąpienia, dzieje się więc to w drodze wyjątku. Oprócz ważnych powodów, ustawa wprowadza również drugi wymóg, jakim jest podjęcie w zakresie pozbawienia wspólnika prawa do reprezentacji uchwały większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa, zgodnie z kodeksem spółek handlowych, może określać również wymogi powzięcia uchwały surowsze, nie mogą być one jednak nigdy łagodniejsze.
Pamiętać również należy, że Kodeks spółek handlowych skutek powzięcia powyższej uchwały uzależnia od dokonania na jej podstawie odpowiedniego wpisu w rejestrze, tj. wpisu o pozbawieniu partnera prawa do reprezentacji spółki.
Oprócz powyższych sposobów pozbawienia partnera uprawnień do reprezentacji spółki zdaniem niektórych przedstawicieli doktryny, w związku ze stosowaniem przepisów dotyczących spółki jawnej również do spółki partnerskiej (art. 30 § 2 w związku z art. 89 k.s.h.) możliwe jest także odebranie omawianego prawa poprzez orzeczenie sądu. W tym przypadku natomiast ocena ważnych powodów należy do sądu.
Umowa spółki przewidywać może jednak, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi i w tym przypadku omawianych wyżej regulacji z art. 96 k.s.h. nie stosuje się (art. 97 k.s.h.). Jest to jedyny wyjątek przy spółkach osobowych, kiedy ustawodawca przyjmuje taką możliwość. Tak przyjęty model reprezentacji uznać należy wówczas za zbliżony do konstrukcji występujących w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wobec czego wydawać by się mogło, iż nie stosuję się przepisów dotyczących ustawowej reprezentacji spółki partnerskiej, jak również odpowiednio przepisów o spółce jawnej. Podkreślenia jednak wymaga budowa § 1 przytaczanego artykułu, który w zdaniu pierwszym odnosi się do prowadzenia spraw spółki, jak i reprezentacji, natomiast zdaniem drugim wyłącza stosowanie jedynie art. 96 k.s.h., który odnosi się wyłącznie do samej reprezentacji. Na tej podstawie wysunąć należy wnioski, iż regulacje dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stosować powinno się jedynie do reprezentacji, prowadzenie spraw spółki wykonywane będzie według modelowych rozwiązań dotyczących spółki jawnej.
