Jak przypomina na łamach "Rzeczpospolitej" Aleksandra Tarka, ustawodawca przewidział deskę ratunkową dla podatników, którzy mają problem ze spłatą bieżącego czy zaległego podatku. To tzw. ulgi uznaniowe – raty, odroczenie i umorzenia. Jak się jednak okazuje, fiskus niezbyt chętnie je przyznaje, zwłaszcza przedsiębiorcom.
Tak było w sprawie przedsiębiorcy, który wpadł w finansowe tarapaty m.in. przez zaległości od kontrahenta. Chodziło o niecałe 9 tys. zł zaległego PIT za 2015 r. plus odsetki. Mężczyzna dodał, że samotnie wychowuje dwójkę dzieci, a była żona cały majątek przepisała na partnera. Podkreślił, że przez lata rzetelnie regulował podatki, chce kontynuować działalność i nadal zatrudniać pracowników, a umorzenie zaległości podatkowej mu w tym pomoże.
Skarbówka nie zgodziła się jednak na umorzenie zaległości. Urzędnicy nie kwestionowali trudnej sytuacji finansowej rodziny przedsiębiorcy, która w ich ocenie świadczy o wystąpieniu przesłanki ważnego interesu podatnika. Jednak ich zdaniem umorzenie byłoby przedwczesne i nieuzasadnione z punktu widzenia interesu publicznego. Dlaczego? Otóż jak przypomniano, prowadzenie działalności nierozerwalnie związane jest z szeregiem obowiązków, w tym podatkowych, a ryzyko gospodarcze obciąża zawsze przedsiębiorcę. Dlatego niedopuszczalne jest przenoszenie jego ciężaru na budżet, czyli na społeczeństwo.
Inaczej do sprawy podeszły sądy. WSA w Łodzi podkreślił, że fiskus przy stosowaniu spornej ulgi zobowiązany jest do wyważenia interesu społecznego z indywidualnym. Bo ważny interes podatnika i publiczny to pojęcia o równorzędnym charakterze, a stawianie ich w sprzeczności jest nieakceptowalne. Ponadto zdaniem WSA interesu publicznego nie można sprowadzać wyłącznie do zasady powszechnego i terminowego płacenia podatków. Skoro w spornej sprawie fiskus dopatrzył się przesłanki ważnego interesu podatnika, to powinien zająć się też kwestią spełnienia warunków do przyznania ulg przewidzianych dla przedsiębiorców.
Również Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt III FSK 1245/21) stanął po stronie przedsiębiorcy. Wyjaśnił, że interesu podatnika nie można ograniczać tylko do sytuacji nadzwyczajnych czy zdarzeń losowych. A przesłanki interesu publicznego nie można wiązać wyłącznie z obowiązkiem ponoszenia ciężarów publicznych, ani przeciwstawiać jej przesłance ważnego interesu podatnika.
Czytaj więcej
Fiskus może decydować o umorzeniu czy rozłożeniu na raty należności podatników, ale nie dowolnie i bez badania.
