Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku o sygn. III FSK 250/23 uznał, że podwyższona stawka podatku od nieruchomości przewidziana dla działalności gospodarczej nie może być stosowana do budynku czy lokalu mieszkalnego, w którym zaspokajane są potrzeby mieszkaniowe. I nie ma znaczenia, czy podatnika, czy jego najemcy.
Różnica w opodatkowaniu jest ogromna. Maksymalne stawki podatku od nieruchomości obowiązujące od 2023 r. przewidują od budynków lub ich części mieszkalnych, czyli dla domów i mieszkań - 1,00 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, natomiast od budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej - 28,78 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej. Przy czym trzeba pamiętać, że o ostatecznej wysokości stawki decydują lokalne samorządy.
W wyroku, który na łamach "Rzeczpospolitej" opisuje Aleksandra Tarka, NSA zauważył, że zgodnie z dodanym od 1 stycznia 2016 r. art. 1a ust. 2a pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych do gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej nie zalicza się budynków mieszkalnych oraz gruntów z nimi związanych. To nie pozwala na odnoszenie pojęcia „związane z działalnością gospodarczą” do budynków mieszkalnych oraz gruntów z nimi związanych, nawet gdyby znajdowały się w posiadaniu przedsiębiorcy, którego aktywność dotyczy wyłącznie prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy. W konsekwencji dla zastosowania w takim przypadku najwyższej stawki przesądzające i wyłączne znaczenie ma okoliczność ich „zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej”.
Jak podkreślono, należy przez to rozumieć okoliczność faktyczną polegającą na rzeczywistym, fizycznym wykorzystywaniu czy zajęciu całości albo określonej części budynku mieszkalnego na prowadzenie działalności, tj. jej prowadzeniu w tej jego części.
Zdaniem NSA za zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej nie mogą być uznane te części budynku mieszkalnego, które są wykorzystywane na cele mieszkalne. Chodzi tu o trwałe zaspokajanie podstawowych potrzeb mieszkaniowych posiadacza lokalu. I to nawet gdy ich oddanie m.in. przez dewelopera, spółdzielnię czy przedsiębiorcę do korzystania osobom trzecim na te potrzeby nastąpiło w ramach ich działalności, np. komercyjnego najmu. Jak podkreślił sąd, istotne jest bowiem to, by w budynku czy lokalu mieszkalnym zaspokajane były potrzeby mieszkaniowe. Nie ma zaś znaczenia, czy podatnika, czy jego najemcy.
