Wskutek agresji Rosji na Ukrainę do
Polski przybyło już dotychczas ponad 2,8 mln obywateli tego państwa. Część ukraińskich uchodźców podejmie pracę w naszym kraju.
Pobyt uznany za legalny
Ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: Specustawa) reguluje m.in. szczególne podstawy prawne dla uznania pobytu obywateli Ukrainy za legalny w okresie 18 miesięcy (licząc od dnia 24 lutego 2022 r.), którzy uciekając przed wojną legalnie przybyli na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z zamiarem pozostania. W grupie osób objętych ustawą znaleźli się obywatele Ukrainy, którzy w okresie od 24 lutego 2022 r. przybyli na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa. Ustawa dotyczy zarówno obywateli Ukrainy, którzy posiadali przy przekraczaniu granicy ważne dokumenty wjazdowe (np. paszport biometryczny), jak i tych obywateli Ukrainy, którzy takich dokumentów nie posiadali. Ta ostania grupa otrzymała zezwolenie komendanta placówki Straży Granicznej na wjazd na terytorium RP (art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach) i pobyt tej grupy osób został – zgodnie z treścią specustawy, uznany za legalny na okres 18 miesięcy.
Obecnie trwają prace w Parlamencie nad zmianą specustawy celem objęcia jej działaniem również obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski z terytorium innych państw, a nie bezpośrednio z terenu Ukrainy. Ustawę zmieniającą Sejm uchwalił 23 marca br. i obecnie trwają prace legislacyjne w Senacie.
Przedłużenie okresów legalnego pobytu
Ustawa reguluje również szczególne zasady przedłużania okresów legalnego pobytu obywateli Ukrainy (w tym tych, którzy przybyli na terytorium RP przed dniem 24 lutego 2022 r.) oraz dokumentów dotyczących uprawnień w zakresie wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z powyższym przedłużono z mocy prawa m.in. okresy ważności wiz krajowych, czy ważność zezwoleń na pobyt czasowy.
Uproszczona ścieżka nadawania numeru PESEL
Ustawa reguluje odformalizowany tryb nadawania numeru PESEL, który przewiduje obligatoryjność nadania numeru PESEL z pobraniem cech biometrycznych (wizerunek, odciski palców). Fotografia oraz odciski palców będą gromadzone w systemie teleinformatycznym, w którym jest prowadzony Rejestr Dowodów Osobistych. Dane z tego rejestru nie będą usuwane. Gromadzenie wizerunku osoby, której PESEL jest nadawany oraz jej odcisków palców ma na celu zapewnienie możliwości weryfikacji tożsamości osób. W ramach tworzonego rejestru zbierane będą także dane dotyczące daty wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz daty złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL. Gromadzenie ww. danych jest niezbędne w celu przekazania, wraz z zestawem danych osobowych, do rejestru prowadzonego przez Komendanta Głównego Straży Granicznej. Dotyczy to osób, które nie zostały zarejestrowane przez Straż Graniczną podczas przekraczania granicy, a którym ustawodawca sugeruje, zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 i 2 specustawy, złożenie wniosku o PESEL w celu zarejestrowania pobytu.