Sprawa, którą zajmował się unijny Trybunał Sprawiedliwości dotyczyła Grupy Warzywnej. Nabyła ona nieruchomość zasiedloną przez ponad dwa lata. W akcie notarialnym nabycia nieruchomości zawarto oświadczenie, że jej cenę określono w kwotach brutto, a więc zawierających VAT. Sprzedający wystawił fakturę wykazującą kwotę VAT wynikającą z opodatkowania opisanej transakcji. Grupa Warzywna zapłaciła tę kwotę i uznała, że stanowi ona kwotę VAT naliczonego, która w związku z tym podlega odliczeniu. Następnie Grupa Warzywna złożyła do urzędu skarbowego deklarację VAT, w której wskazała nadwyżkę VAT i wystąpiła o jej zwrot.
Skarbówka przeprowadziła kontrolę i uznała, że dostawa nieruchomości była co do zasady w całości zwolniona z VAT i że strony transakcji nie złożyły oświadczenia o zrzeczeniu się tego zwolnienia. W związku z tym Grupa Warzywna nie była uprawniona do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z opodatkowania dostawy nieruchomości. W efekcie Grupa Warzywna złożyła korektę, uwzględniając w niej stwierdzone nieprawidłowości. W korygowanej deklaracji kwota nadwyżki VAT była więc znacznie niższa niż ta w deklaracji pierwotnej.
CZYTAJ TEŻ: Czy nieodliczony VAT jest kosztem podatkowym?
Urząd skarbowy – mimo naprawienia błędu przez spółkę – wydał decyzję określającą kwotę nadwyżki VAT w wysokości wynikającej ze skorygowanej deklaracji oraz nakładającą na Grupę Warzywną sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania wynoszącego 20 proc. kwoty zawyżenia zwrotu VAT nienależnie żądanej (standardowa stawka sankcji to 30 proc.; jednak jest ona obniżana do 20 proc. przy korekcie rozliczenia przez podatnika po kontroli i ujęciu w tej korekcie stwierdzonych nieprawidłowości). Sprawa trafiła do sądu, a ten postanowił zapytać TSUE o zgodność tych regulacji z przepisami unijnymi, w tym z zasadą proporcjonalności.
Sankcja VAT – co na to TSUE?
Według Trybunału cytowane polskie regulacje – a zatem art. 112b ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług – są niezgodne z prawem wspólnotowym i naruszają zasadę proporcjonalności. Nie można bowiem karać podatników, którzy chcą naprawić swą pomyłkę. Dodatkowo – na co zwrócił uwagę Trybunał – polskie normy nie rozróżniają przy wymierzaniu tej kary przypadków, gdy pomyłka jest wynikiem działania celowego, np. oszustwa, a między zwyczajnym błędem. Nie można przecież zakładać, że każdy błąd to efekt działań przestępczych.
Sankcja VAT – co mogą podatnicy?
Rozstrzygnięcie Trybunału jest z pewnością korzystne dla przedsiębiorców. Jeśli bowiem są oni obecnie w trakcie spornych postępowań z organami podatkowymi, wyrok TSUE może być dla nich dodatkowym argumentem w tym sporze, aby sankcji nie nakładać. Z kolei przedsiębiorcy, którym skarbówka taką sankcję wymierzyła i którą zapłacili, wyrok TSUE otwiera drzwi do wznowienia postępowania i wnioskowania o zwrot zapłaconych pieniędzy.
