Zapłata za towar gotówką pozbawi prawa do ujęcia wydatków w kosztach

Przedsiębiorca, który płaci za faktury gotówką zamiast obowiązkowym przelewem bankowym, straci prawo do ujęcia takich faktur w kosztach firmy. Takie stanowisko potwierdza skarbówka.

Publikacja: 18.08.2020 12:33

Zapłata za towar gotówką pozbawi prawa do ujęcia wydatków w kosztach

Foto: Przedsiębiorca, który płaci za faktury gotówką zamiast obowiązkowym przelewem bankowym, straci prawo do ujęcia takich faktur w kosztach firmy. Źródło: Adobe Stock

Rozważmy przypadek płatności za faktury na konkretnym przykładzie. Załóżmy, że spółka prowadzi aptekę, do której kupuje lekarstwa i inne środki medyczne od innych podmiotów w tym m.in. hurtowni farmaceutycznych będących przedsiębiorcami. Powtarzające się transakcje przekraczają kwotę 15 tys. zł. Klienci apteki w znacznej części dokonują płatności za zakupione leki gotówką. Z uwagi na prowizję związaną z wpłatą gotówki otrzymaną od klientów apteki na własny rachunek bankowy spółka chce wpłacać gotówkę bezpośrednio na rachunek bankowy podmiotu dokonującego dostawy leków, np. hurtowni, bądź to przez pracownika spółki, bądź przez podmiot, z którym zawarto umowę dotyczącą inkasa pobranej gotówki i wpłaty na rachunek bankowy dostawcy.

Przy wpłacie na rachunek bankowy dostawcy wyraźnie określone będzie od kogo pochodzi i czego dotyczy wpłata, czyli informacje za jaki towar i za którą fakturę dokonywana jest wpłata. Pojawia się więc wątpliwość czy w takim przypadku wartość z opłaconej gotówką faktury można będzie ująć w kosztach firmy. Odpowiedzi warto poszukać w dostępnych interpretacjach organów podatkowych – np. z 20 lipca 2020 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.140.2020.2.PB.

CZYTAJ TEŻ: Wycofanie auta z firmy nie zawsze spowoduje skutki w VAT

WAŻNE: Obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego dotyczy również przypadku, gdy strony umowy o wartości przekraczającej 15 tys. zł dokonują w ramach tej umowy częściowych płatności lub też przyjmują częściowe płatności o wartości nieprzekraczającej 15 tys. zł.

Definicja ustawowa

Aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu muszą być spełnione następujące warunki:

  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
  • poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
  • został właściwie udokumentowany,
  • nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów (katalog takich wyłączeń znajduje się w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT).
CZYTAJ TEŻ: Kościński: Zmieniamy całą administrację finansową

Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Aby więc można wydatek zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów należy oceniać jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Wyłączenie z kosztów

Zaliczając dany wydatek do kosztów warto jeszcze sięgnąć do art. 15d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wynika z niego, że podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą:

  1. została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
  2. została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty w ministerialnym wykazie (biała lista podatników VAT), lub
  3. pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” została dokonana z pominięciem tego mechanizmu.
CZYTAJ TEŻ: Nowa matryca stawek VAT – w wielu przypadkach stawka wzrosła

W przypadku zaliczenia do kosztów wydatku w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy w tej części:

  1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
  2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody

– w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

CZYTAJ TEŻ: W przyszłym roku polskie firmy skorzystają z estońskiego CIT

WAŻNE: W przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. zł istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15 tys. zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość – kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. zł.

Obowiązkowe przelewy bankowe

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego dotyczy również przypadku, gdy strony umowy o wartości przekraczającej 15 tys. zł dokonują w ramach tej umowy częściowych płatności lub też przyjmują częściowe płatności o wartości nieprzekraczającej 15 tys. zł. Płatność za zakupione towary powinna nastąpić za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy, tj. zostać przelana z rachunku bankowego przedsiębiorcy (w naszym przykładzie spółki – apteki) na rachunek bankowy kontrahenta. Tylko w takim przypadku płatność (płatności dokonane w ramach transakcji) może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

CZYTAJ TEŻ: Resort finansów zapowiada SLIM VAT. Ma on ułatwić firmom rozliczenia

W konsekwencji, odnosząc cytowane regulacje do naszego przykładu, zapłata z tytułu zakupionych przez spółkę środków farmaceutycznych poprzez wpłacenie gotówki na rachunek bankowy dostawcy nie spełnia warunków dokonania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego. Tym samym w sytuacji gdy dokonywane w ramach rozliczenia transakcji wpłaty gotówkowe na rachunek bankowy kontrahenta przekraczają łącznie kwotę 15 tys. zł, znajduje zastosowanie wyłączenie zawarte w art. 15d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wartości z faktur opłaconych w ten sposób nie będzie można ująć w kosztach uzyskania przychodów.

Rozważmy przypadek płatności za faktury na konkretnym przykładzie. Załóżmy, że spółka prowadzi aptekę, do której kupuje lekarstwa i inne środki medyczne od innych podmiotów w tym m.in. hurtowni farmaceutycznych będących przedsiębiorcami. Powtarzające się transakcje przekraczają kwotę 15 tys. zł. Klienci apteki w znacznej części dokonują płatności za zakupione leki gotówką. Z uwagi na prowizję związaną z wpłatą gotówki otrzymaną od klientów apteki na własny rachunek bankowy spółka chce wpłacać gotówkę bezpośrednio na rachunek bankowy podmiotu dokonującego dostawy leków, np. hurtowni, bądź to przez pracownika spółki, bądź przez podmiot, z którym zawarto umowę dotyczącą inkasa pobranej gotówki i wpłaty na rachunek bankowy dostawcy.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo i Podatki
Certyfikat ma ułatwić firmom udział w przetargach publicznych
Prawo i Podatki
Samochody osobowe do testów mają być zwolnione z akcyzy
Prawo i Podatki
Deregulacja ma ułatwić życie firmom. Resort rozwoju ogłosił swoje pomysły
Prawo i Podatki
Rząd szykuje ułatwienia dla przedsiębiorców. Wiemy, co znajdzie się w ustawie
Prawo i Podatki
Nowy pomysł rządu: zatrudnisz seniora, dostaniesz dofinansowanie