Materiał powstał we współpracy z MRiT
Ustanowienie fundacji rodzinnej wymaga dopełnienia konkretnych formalności. W tym przypadku nie jest celem szybkie działanie, zależy nam bardziej na rozważnym, zaplanowanym i kompleksowym przeprowadzeniu sukcesji – mówi minister rozwoju i technologii Waldemar Buda i wyjaśnia – Warto dokładnie przemyśleć, jak fundacja rodzinna ma funkcjonować, kto i przez jaki czas będzie nią zarządzał, kto i w jakim zakresie będzie korzystał ze zgromadzonego przez nią majątku.
Spotkanie u notariusza
Do powstania fundacji rodzinnej potrzebny jest przede wszystkim fundator (lub kilku) i majątek o wartości nie mniejszej niż 100 tys. zł. Fundatorem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, a więc m.in. prawo swobodnego dysponowania swoim majątkiem.
Fundatorzy mogą założyć fundację rodzinną za swojego życia, porozumiewając się zawczasu między sobą co do takiego zamiaru, a potem wspólnie składając oświadczenia przed notariuszem. Ustanowienie fundacji rodzinnej może być też wolą osoby, która zapisuje w tym celu swój majątek w testamencie w formie aktu notarialnego. W tym ostatnim przypadku fundacja rodzinna może mieć tylko jednego fundatora.
Wizyta fundatorów u notariusza w celu ustanowienia fundacji rodzinnej ma na celu nie tylko złożenie oświadczenia o jej ustanowieniu, ale też ustalenie statutu tej fundacji rodzinnej. Według ustawy o fundacji rodzinnej, statut ten powinien zawierać m.in:
1) oznaczenie danych fundacji rodzinnej takich jak nazwa i siedziba, czy czas trwania fundacji rodzinnej; 2) szczegółowy cel fundacji rodzinnej; 3) informacje dotyczące beneficjentów i ich uprawnień (mogą to być osoby fizyczne lub organizacje pożytku publicznego); 4) wartość funduszu założycielskiego; 5) sposób reprezentowania fundacji rodzinnej i zasady, jakimi rządzić się mają jej organy; 6) zasady zmiany statutu; 7) przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Oprócz obowiązkowych elementów, statut może określać:
1) zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej; 2) szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej; 3) wytyczne dotyczące inwestowania jej majątku; 4) utworzenie jednostek terenowych fundacji rodzinnej.
Ponadto, do powstania fundacji rodzinnej konieczne jest również ustanowienie jej organów, tj. zarządu, zgromadzenia beneficjentów i w niektórych przypadkach – rady nadzorczej.
Powołanie rady nadzorczej nie jest obowiązkowe, jeśli liczba beneficjentów fundacji rodzinnej nie przekracza 25 – gdy jest ich więcej, ustawa wymaga jej powołania.
Fundator powinien przygotować spis mienia, ujmujący składniki majątkowe wniesione do fundacji rodzinnej na poczet pokrycia funduszu założycielskiego. W przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej za pomocą aktu założycielskiego podpisanego u notariusza, fundusz założycielski należy wnieść przed wpisaniem fundacji rodzinnej do rejestru. Gdy fundację rodzinną ustanowiono w testamencie, termin na wniesienie funduszu założycielskiego określono na dwa lata od momentu wpisania fundacji rodzinnej do rejestru.
Zgłoszenie do rejestru fundacji rodzinnych
Z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu zawierającego wolę ustanowienia fundacji rodzinnej powstaje fundacja rodzinna w organizacji. Dopiero po wpisie do rejestru fundacji rodzinnych podmiot ten zyskuje osobowość prawną.
Dlatego fundację rodzinną należy zgłosić do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, który został wyznaczony przez Ministerstwo Sprawiedliwości do prowadzenia rejestru fundacji rodzinnych. Aktualnie trwają w nim prace nad uruchomieniem rejestru i wpisaniem do niego pierwszych fundacji rodzinnych.
Dokonanie zgłoszenia jest co do zasady obowiązkiem fundatora. Jednak gdy fundację rodzinną ustanowiono w testamencie, zgłoszenia dokonuje zarząd. Złożenie wniosku o wpis musi nastąpić w terminie 6 miesięcy od sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu.
Zgłoszenie to zawiera, m.in.:
1) nazwę fundacji rodzinnej, jej siedzibę i adres;
2) wysokość funduszu założycielskiego;
3) imiona i nazwiska, numery PESEL członków zarządu i rady nadzorczej (o ile została ustanowiona) oraz członków zgromadzenia beneficjentów oraz ich adresy do doręczeń,
4) imię i nazwisko oraz adres do doręczeń fundatora, jeżeli fundator jest uprawniony do powołania zarządu;
5) czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony.
Do zgłoszenia dołącza się:
1) akt założycielski fundacji rodzinnej albo protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu, w którym ustanowiono fundację rodzinną;
2) statut fundacji rodzinnej;
3) oświadczenie fundatora o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego w kwocie określonej w statucie, a w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie - oświadczenie członków zarządu, że fundusz założycielski zostanie wniesiony w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych;
4) dowód ustanowienia organów fundacji rodzinnej, z wyszczególnieniem ich składu osobowego, jeżeli skład organów fundacji rodzinnej nie wynika z jej statutu oraz zgody na pełnienie funkcji członka organu fundacji rodzinnej.
Koszty utworzenia fundacji rodzinnej
Nowe przepisy ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych określiły opłaty związane z rejestracją fundacji rodzinnej. Są one następujące:
500 zł - rejestracja w rejestrze fundacji rodzinnych 250 zł - dokonanie wpisu w rejestrze fundacji rodzinnych (związane np. ze zmianami danych fundacji rodzinnej).
Poza opłatami związanymi z samą rejestracją fundacji rodzinnej należy liczyć się z kosztami wynikającymi ze sporządzenia aktu notarialnego zawierającego akt założycielski bądź testament. Koszty te jednak są ograniczane poprzez maksymalne stawki taksy notarialnej.
Materiał powstał we współpracy z MRiT
