Urlop zaległy – do kiedy trzeba go wykorzystać?

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy urlop wypoczynkowy, którego pracownik nie wykorzystał w roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo, powinien zostać wykorzystany do 30 września roku kolejnego. Nieudzielenie pracownikowi zaległego urlopu w tym terminie, jest naruszeniem prawa pracownika do wypoczynku i podlega karze grzywny.

Publikacja: 13.08.2020 08:25

Urlop zaległy – do kiedy trzeba go wykorzystać?

Foto: Zaległy urlop z 2019 r. trzeba wykorzystać do 30 września 2020 r. Źródło: Adobe Stock

Zgodnie z art. 152 kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego,  płatnego urlopu wypoczynkowego, do którego prawa nie może się zrzec. Oznacza to, że pracownik nie może zrezygnować z urlopu wypoczynkowego ani oddać go komuś innemu. Wymiar urlopu oraz zasady jego udzielania, regulowane są przez przepisy kodeksu pracy.

Termin urlopu wypoczynkowego ustala pracownik w porozumieniu z pracodawcą. Ważne jest, aby co najmniej jedna część urlopu trwała nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

CZYTAJ TEŻ: Koronawirus. Urlop wyznaczy nam szef

Pracodawca zgodnie z art. 167 k.p. może odwołać pracownika z urlopu, w sytuacji gdy jego obecność w zakładzie jest konieczna,  a powód ten nie były znany pracodawcy w momencie rozpoczęcia przez pracownika urlopu. Pracodawca musi również pokryć koszty, które pracownik poniósł w wyniku odwołania go z urlopu.

Zaległy urlop z 2019 r. trzeba wykorzystać do 30 września 2020 r.

Co do zasady, pracodawca powinien udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym,  w którym nabył do niego prawa. Stanowi o tym art. 161 kodeksu pracy. Nie zawsze pracownik wykorzysta cały przysługujący urlop do końca roku kalendarzowego. Pracownik nie może gromadzić urlopów zaległych w nieskończoność. Ustawodawca określił,  że pracownik powinien wykorzystać zaległy urlop do 30 września kolejnego roku, zgodnie z art. 168 k.p.

CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: miejsce urlopu

Podkreślić należy, że niewykorzystanie przez pracownika zaległego urlopu wypoczynkowego, nie pozbawia go prawa do niego. Pracownik ma prawo do wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego aż do przedawnienia roszczenia z tego tytułu.  W art. 291. § 1. kodeksu pracy określono, że roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym stały się wymagalne. W czasie trwania umowy o pracę, pracownik nie może zrzec się prawa do zaległego urlopu, aby otrzymać ekwiwalent pieniężny za zaległy urlop.

Odpowiedzialność pracodawcy

Pracodawca, który nie udzieli pracownikowi urlopu zaległego do 30 września roku kolejnego, dopuszcza się naruszenia prawo do wypoczynku pracownika. Zgodnie z  art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy, podlega karze grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł. To do obowiązków pracodawcy należy dopilnowanie terminów wykorzystania urlopu zaległego przez pracownika i to on będzie odpowiadał za ewentualne zaniedbania. Odpowiedzialność pracodawcy jest wyłączona w sytuacji, gdy nieudzielenie zaległego urlopu wypoczynkowego następuje z powodu niezależnego od pracodawcy. Może to mieć miejsce w sytuacji długotrwałej choroby pracownika, która uniemożliwia wykorzystanie zaległego urlopu.

Prawo pracodawcy do wysłania pracownika na zaległy urlop

Kodeks pracy reguluję sytuację, w której pracodawca samodzielnie może skierować pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy –  art. 167(1) ,,w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu.”. Przepis ten określa obowiązek pracownika do wykorzystania urlopu, który mu przysługuje, a który udzielił mu pracodawca w okresie wypowiedzenia.

CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: co z urlopami

Zdarzają się sytuację, gdy pracownik nie chce wykorzystać zaległego urlopu wypoczynkowego. W takiej sytuacji to na pracodawcy ciąży obowiązek dopilnowania terminowego wykorzystania urlopu wypoczynkowego i to pracodawca będzie ponosił ewentualne konsekwencje. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego w takiej sytuacji pracodawca ma prawo wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody (wyrok SN z 25 stycznia 2005 r. sygn. akt I PK 124/05; M.P.Pr 2006/3/119).

Urlop bieżący przed urlopem zaległym?

Pracodawcy mogą odnaleźć pomoc w rozstrzygnięciu Sądu Najwyższego, również w sytuacji gdy pracownik  chce wykorzystać urlop bieżący przed urlopem zaległym (wyroku z 9 maja 2013 r. II PK 199/12). ,,Reasumując już tylko udzielenie urlopu w kolejnym roku kalendarzowym (art. 168 k.p.) stanowi wyjątek od reguły udzielania urlopu bieżącego (art. 161 k.p.). Regulacja ta łącznie z podstawową zasadą wykorzystywania urlopu jako okresu odpoczynku od pracy, uzasadnia wnioskowanie, choćby z mniejszego na większe (a minori ad maius), że urlop zaległy powinien być wykorzystywany (udzielany) przed urlopem bieżącym”.

CZYTAJ TEŻ: Koronawirus a biznes, pytania i odpowiedzi: urlop bezpłatny

Pracodawca musi wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany i nieprzedawniony urlop wypoczynkowy tylko w sytuacji, gdy strony nie łączy już stosunek pracy. Zatrudnionemu pracownikowi nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop. Wypoczynek może odebrać tylko w naturze, czyli w dniach wolnych.

Zaległy urlop a koronawirus

Pracodawcy, którzy udzielali pracownikom (bez ich zgody) zaległego urlopu wypoczynkowego, kierowali się do tej pory orzecznictwem Sądu Najwyższego. Teraz jednak w ustawie z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 1086) dodano przepis, który określa, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu Covid-19, pracodawca może udzielić pracownikowi bez jego zgody zaległego urlopu wypoczynkowego, we wskazanym przez siebie terminie.

Zgodnie z art. 152 kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego,  płatnego urlopu wypoczynkowego, do którego prawa nie może się zrzec. Oznacza to, że pracownik nie może zrezygnować z urlopu wypoczynkowego ani oddać go komuś innemu. Wymiar urlopu oraz zasady jego udzielania, regulowane są przez przepisy kodeksu pracy.

Termin urlopu wypoczynkowego ustala pracownik w porozumieniu z pracodawcą. Ważne jest, aby co najmniej jedna część urlopu trwała nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kadry & Płace
Nowe obowiązki dla pracodawców od 29 czerwca. Chodzi o płodność pracowników
Kadry & Płace
Rząd zmienia zasady porozumień między firmami i pracownikami
Kadry & Płace
Od 1 lipca przedsiębiorcy zapłacą więcej pracownikom i ZUS
Kadry & Płace
Płaca minimalna w górę od 1 stycznia 2025 roku. Wiadomo, ile może wynieść
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Kadry & Płace
Chcesz zatrudnić w swojej firmie cudzoziemca? Zniknie uciążliwy obowiązek