Region Ałmaty liderem w pozyskiwaniu inwestorów

Kazachstan jest, i raczej jeszcze długo pozostanie, niekwestionowanym liderem w pozyskiwaniu inwestycji zagranicznych w Azji Środkowej. Sprzyja temu stały rozwój gospodarczy, stabilna scena polityczna oraz specjalne strefy ekonomiczne.

Publikacja: 22.08.2021 12:54

Region Ałmaty jest położony na południu kraju i graniczy z Kirgistanem i Chinami. Na zdjęciu widok A

Region Ałmaty jest położony na południu kraju i graniczy z Kirgistanem i Chinami. Na zdjęciu widok Ałmaty - stolicy regionu i poprzedniej stolicy Kazachstanu.

Foto: Źródło: Adobe Stock, autor - Colobus

Nie bez znaczenia jest też stosunkowo wysoki poziom bezpieczeństwa, bowiem Kazachstan nie graniczy z Afganistanem budzącym teraz niepokoje w całej Azji Centralnej. Jeśli te zalety zestawi się z korzystnym położeniem geograficznym i dobrze rozwiniętą siecią komunikacji to łatwo zrozumieć dlaczego kraj ten przyciągnął ponad 300 mld dolarów inwestycji, co stanowi prawie 70 proc. całości środków ulokowanych w regionie.

Regiony i specjalne strefy

Od początku transformacji gospodarczej po 1991 r. Kazachstan postawił na rozwój najlepiej uprzemysłowionych regionów, które z kolei miały wyrwać z ekonomicznego marazmu obszary słabo uprzemysłowione. Stworzono więc główne okręgi gospodarcze: stołeczny Nur-Sułtan i Karaganda na północy, Ałmaty na południu i Atyrau nad Morzem Kaspijskim, które generują łącznie ponad 55 proc. PKB. Kolejnym etapem było powołanie do życia specjalnych stref ekonomicznych (SSE). Pierwsze dwie powstały w 1996 r., a w kolejnych latach dalszych osiem. Zaoferowanie atrakcyjnych warunków inwestycyjnych, od ułatwień wizowych poprzez ulgi podatkowe po zniesienie barier w nabywaniu nieruchomości, szybko zaowocowało napływem zagranicznych inwestycji, nie tylko w postaci kapitału, ale przede wszystkim tak pożądanych nowoczesnych technologii i know-how.

CZYTAJ TEŻ: Co Kazachstan oferuje inwestorom z zagranicy?

Władze kazachskie wykorzystały sukces gospodarczy i wizerunkowy, jakim bez wątpienia były SSE i przystąpiły do dynamicznej dywersyfikacji gospodarki, a zwłaszcza eksportu. Równolegle przystąpiono do podnoszenia jakości kadr pracowniczych, inwestowania w start-upy i finansowego wspierania inwestycji w innowacyjność, badania i rozwój, a także sieć transportową. W konsekwencji pod względem atrakcyjności dla inwestorów Kazachstan zdystansował pozostałe republiki, w tym najpoważniejszego konkurenta do fotela lidera – Uzbekistan.

Region Ałmaty inwestycyjnym liderem

Region Ałmaty, położony na południu kraju i graniczący z Kirgistanem i Chinami, jest największym w kraju i najdynamiczniej się rozwijającym. I wszystko wskazuje na to, że w tym roku stanie się liderem w Azji Centralnej pod względem wielkości inwestycji zagranicznych. Projekty inwestycyjne, których realizacja jest zaplanowana na ten rok opiewają na łączną kwotę 1.8 mld dolarów. Plany wydają się być jak najbardziej realne, zważywszy że w okresie od stycznia do maja br. region pozyskał 422.5 mln dolarów. A trzeba wziąć pod uwagę, że pierwsze trzy miesiące przypadły jeszcze na okres wzmożonej pandemii.

CZYTAJ TEŻ: Kazachstan stawia na specjalne strefy ekonomiczne

Warto dodać, że w okresie ostatnich pięciu lat w Ałmaty zainwestowano 6.7 mld dolarów i to pomimo zeszłorocznego załamania spowodowanego pandemią i lockdownem (w 2020 r. inwestycje wyniosły tylko 188.1 mln dolarów). Jedynym poważnym zagrożeniem dla tych ambitnych planów jest w tej chwili wciąż niepewna sytuacja pandemiczna, bowiem od 20 lipca br. w związku ze wzrostem zachorowań na Covid-19 władze lokalne znów wprowadziły restrykcje.

CZYTAJ TEŻ: Wolność gospodarcza krajów Azji Środkowej. Kazachstan nr 1

Lokalny urząd gubernatora zakłada wzrost udziału regionu w generowaniu PKB do 30 proc. w 2025 r., do czego ma się przyczynić realizacja opracowanych już 585 projektów o łącznej wartości 12.8 mld dolarów. To z kolei ma przełożyć się na 45 tys. nowych miejsc pracy. Aktualnie na różnych etapach realizacji znajduje się 350 projektów o wartości  4.6 mld dolarów, a wdrożenie 45 kolejnych ma rozpocząć się w tym roku. W regionie działa 16 transnarodowych korporacji, które realizują największe inwestycje. Przykładami są choćby uruchomione w 2018 r. fabryki pomp i wyposażenia dla centralnego ogrzewania niemieckiego koncernu Wilo czy makaronu cypryjskiej spółki Mareven Food Tian-Shan. W 2019 r. rosyjski Łukoil uruchomił zakłady chemiczne produkujące oleje. Spośród projektów inwestycyjnych wchodzących do realizacji warto wymienić zakłady produkcji izolacji polimerowych i z mieszanki wełniano-kamiennej rosyjskiego TechNICOL (67 mln dolarów), kompleks przetwórstwa mięsnego amerykańskiego koncernu Tyson Foods (294 mln dolarów), a także fabryka mięsna niemieckiej firmy Baumann Gmbh & Co. czy kompleks chłodni i zakładów przetwórstwa owoców uruchamiane przez inwestorów ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Niderlandów.

Tajemnica regionalnego sukcesu

Kluczowym elementem sukcesu Ałmaty jest otwartość władz lokalnych na inwestorów, przejawiająca się nie tylko w stworzeniu kompleksowego programu wsparcia dla biznesu, ale również w dbałości o zapewnienie nowoczesnej infrastruktury i sprawnej sieci transportowej. Do rozwoju regionu przyczyniła się budowa największego na świecie suchego portu przeładunkowego (ze względu na różny rozstaw szyn w Chinach i republikach poradzieckich) w transgranicznym Korgas, zajmującego powierzchnię prawie 130 hektarów, wokół którego powstała zintegrowana strefa logistyczna o powierzchni 225 ha i przemysłowa na obszarze 224.4 ha.

CZYTAJ TEŻ: Turkmenistan coraz mocniej pogrąża się w kryzysie

Port stał się ważnym łącznikiem w transporcie towarów koleją ze wschodnich Chin do Europy Zachodniej, jako alternatywa dla dużo bardziej czasochłonnego transportu morskiego (40 dni wobec 10 dni) czy znacznie droższego lotniczego. Tylko od stycznia do lipca zeszłego roku, pomimo pandemicznrgo lockdownu, w Korgasie przeładowano 2 240 pociagów, które dostarczyły 3.3 mln ton towarów. W stosunku do analogicznego okresu w roku 2019 był to wzrost o 55.4 proc. Zdecydowana większość pociągów (1 974) wyjeżdżała z Chin, a tylko 266 transportowały towary z Niemiec, Polski, Uzbekistanu i Kazachstanu do Państwa Środka. Warto dodać, że Polska jest na drugim miejscu, po Niemczech, pod względem liczby wysyłanych tą drogą pociągów.

CZYTAJ TEŻ: Uzbekistan – co oferuje najludniejszy kraj Azji Centralnej?

Istotną rolę w gospodarczym rozwoju regionu odgrywa sześć wydzielonych stref przemysłowych: Tałdykorgan, Arna, Boraldaj, Berek, Kazbek Bek i Kairat, które oferują udogodnienia administracyjne i infrastrukturę dla wsparcia przemysłu high-tech, a także propagowanie innowacyjności i technologii przyjaznych środowisku. Dodatkowo, obszar wokół Korgas objęto specjalną strefą ekonomiczną (tzw. Wschodnie Wrota), aby poprzez system ułatwień prawnych, podatkowych i administracyjnych w zakładaniu i prowadzeniu biznesu przyciągnąć zagranicznych inwestorów. Firmy, które ulokują swój biznes w strefie są m.in. zwolnione z podatków do 2035 r i mogą bezpłatnie dzierżawić grunty pod inwestycje. Dzięki tej inicjatywie Korgas stał się najważniejszym punktem lądowym łączącym Chiny z Unią Europejską i jednym z kluczowych elementów chińskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku.

Ałmaty – od łagodnego klimatu do eksportu

Region Ałmaty, oprócz strategicznego położenia geograficznego, ma też kilka innych zalet geofizycznych, w tym łagodny klimat, żyzne gleby i dostateczne zasoby wody (póki co). Nietrudno więc odgadnąć, że bazą rozwoju regionu stało się rolnictwo. Oczywiście opieranie lokalnej ekonomii wyłącznie na rolnictwie byłoby ryzykowne i mało opłacalne, więc władze lokalne intensywnie promowały region jako „pas żywnościowy i największą wiejską metropolię” (17 proc. krajowej produkcji rolnej), zachęcając firmy zagraniczne do budowy zakładów przetwórstwa żywności, jak również inwestycji w nowe technologie i mechanizację produkcji rolnej. Dzięki temu region utrzymał pozycję krajowego lidera w produkcji: soi, kukurydzy, owoców i warzyw, mięsa, mleka, wełny, jajek, tytoniu, sera i winogron.

CZYTAJ TEŻ: Kirgistan – co o nim wiadomo i czy warto tam inwestować?

Równolegle rozwijane były inne gałęzie gospodarki, zwłaszcza przemysłu elektrycznego i metalowego, co w istotny sposób zdywersyfikowało regionalną gospodarkę, wzmacniając jej pozycję w krajowej ekonomii i zwiększając odporność na sytuacje kryzysowe. Aktualnie wiele produktów dostarczanych na rynek krajowy jest wytwarzanych tylko w lokalnych fabrykach, m.in. słód, hydranty przeciwpożarowe, baterie, płyty gipsowe, zbrojony beton czy wsporniki do linii wysokiego napięcia.

CZYTAJ TEŻ: Uzbekistan zachęca polskie firmy do udziału w prywatyzacji

Dodatkowym impulsem rozwojowym było silne promowanie eksportu, co w zestawieniu z wspomnianym korzystnym położeniem geograficznym i dobrze rozwiniętym systemem transportowym wzmocniło atrakcyjność regionu. Praktycznie od początku istnienia strefy firmy lokujące w niej produkcję od razu planowały przeznaczenie części produkcji na eksport. Przykładowo, wspomniany TechNICOL ma w planach eksport 20 proc. produkcji do Azji Centralnej, Chin i Iranu. Głównymi rynkami zbytu dla lokalnych produktów pozostają państwa z bliskiego sąsiedztwa: Rosja, Kirgistan, Uzbekistan, Tadżykistan, Turkmenistan, Mongolia, Chiny i Afganistan. Wartość eksportu systematycznie rośnie, choć nadal stanowi on niewielką część lokalnych obrotów zagranicznych (w 2021 r. niecałe 8 proc). W 2020 r. nastąpił nawet nieznaczny spadek wartości wywożonych dóbr, ale zarazem zanotowano wzrost wartości importu, głównie maszyn, półproduktów, surowców i materiałów, o 198.5 proc. rok do roku.

"Kanion szaryński, południowo-wschodni Kazachstan."

Kanion szaryński w południowo-wschodnim Kazachstanie to jedna z największych atrakcji turystycznych kraju.

Źródło: Adobe Stock, autor - Lukas

Turystyka w regionie Ałmaty

Ostatnim elementem, o którym warto wspomnieć jest promocja regionu poprzez rozwijanie turystyki. Oprócz intensywnej akcji promocyjnej regionu w internecie, przygotowania cyfrowych map i przewodników, rozwijano też infrastrukturę turystyczną. Zorganizowano dobrze oznaczone i bezpieczne szlaki turystyczne wzdłuż wybrzeży malowniczego słonego Jeziora Ałakol o powierzchni 2650 km2. Wybudowano również system tras pieszych, centra turystyczne, kempingi o bardzo wysokim standardzie i platformy widokowe w parkach narodowych Charyn (Szaryn) ze słynnym kanionem, Ałtyn-Emel z kolorowymi górami i śpiewającymi wydmami oraz górskich Jezior Kolsai.

Autor jest ekspertem Instytutu Boyma, doktorem nauk społecznych. Od 2011 r. specjalizuje się w zagadnieniach geopolitycznych Azji Centralnej i aspektach polityczno-ekonomicznej oraz militarnej współpracy regionalnej.

Nie bez znaczenia jest też stosunkowo wysoki poziom bezpieczeństwa, bowiem Kazachstan nie graniczy z Afganistanem budzącym teraz niepokoje w całej Azji Centralnej. Jeśli te zalety zestawi się z korzystnym położeniem geograficznym i dobrze rozwiniętą siecią komunikacji to łatwo zrozumieć dlaczego kraj ten przyciągnął ponad 300 mld dolarów inwestycji, co stanowi prawie 70 proc. całości środków ulokowanych w regionie.

Regiony i specjalne strefy

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Nowe Rynki
Zielona wiosna w Polsce w stosunkach handlowych z Irlandią
Nowe Rynki
Czy Francja wstrzyma rozmowy o wolnym handlu z Mercosur?
Nowe Rynki
Gdzie zagranicą mogą inwestować polskie firmy?
Nowe Rynki
Końcówka 2023 roku z irlandzkim impulsem dla Polaków
Nowe Rynki
Listopadowe polsko-brytyjskie wydarzenia biznesowe