Przewaga kontraktowa – zakazy rozkręcą rolne MŚP?

Minister rolnictwa i rozwoju wsi opracował nowy wykaz 16 nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.

Publikacja: 10.08.2021 13:22

Przewaga kontraktowa – zakazy rozkręcą rolne MŚP?

Foto: Czyżby na rynku rolno-spożywczym miało dojść do zniwelowania przewagi kontraktowej? Źródło: Adobe Stock

Przewaga kontraktowa dużych firm spędza sen z powiek wielu polskim przedsiębiorcom, choć nierównowaga w handlu w łańcuchu dostaw żywności nie jest tylko problemem polskiego rynku żywnościowego, ale występuje dość powszechnie w Unii Europejskiej (UE). Jej ofiarami są nie tylko rolnicy, ale także mikro oraz małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) działające na tym rynku. Reguły, jak dotąd, ustalają duzi lub bardzo duzi gracze rynkowi, co nie pozostaje bez wpływu na cenę detaliczną dla konsumentów, nie zawsze – jakby się wydawało mimo efektu skali – niższą. Uważa się również, że jest ona także przeszkodą w wejściu na rynek handlu żywnością nowych firm, co de facto blokuje rozwój tego rynku. Dlatego każdy kraj członkowski UE na swój sposób próbuje z nią walczyć.

CZYTAJ TEŻ: 5 najczęstszych błędów w promocji polskiej żywności w Chinach

Minister rolnictwa i rozwoju wsi przygotował zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, które mają ułatwić działalność rolnych mikro oraz MŚP. Nowe rozwiązania mają wejść w życie już 1 listopada 2021 r.

Przewaga kontraktowa, czyli 16 nieuczciwych praktyk handlowych

Projekt ustawy przygotowany przez ministra rolnictwa to przede wszystkim wdrożenie do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/633 z 17 kwietnia 2019 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.

CZYTAJ TEŻ: Kontrakt branżowy – producenci żywności są gotowi

Ponadto, projekt ten jest przedstawiany jako część Polskiego Ładu. Sednem reformy tego aktu prawnego jest zdefiniowanie nowych 16 nieuczciwych praktyk handlowych, w relacjach między przedsiębiorcami, w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.

Przewaga kontraktowa – kogo dotyczy ustawa?

W Ocenie Skutków Regulacji (OSR) napisano, że projekt dotyczy:

  • ok. 100 tys. handlowców zajmujących się obrotem produktami rolnymi lub spożywczymi.
  • ok. 16 tys. podmiotów wytwarzających produkty spożywcze lub napoje.
  • ok. 940 tys. gospodarstw rolnych (producenci rolni sprzedający surowce rolne na rynek).

W projekcie zdefiniowano 10 nieuczciwych praktyk, które są bezwzględnie zakazane. Do takich zalicza się m.in.:

  • zapłatę w terminie późniejszym niż 30 dni za produkty łatwopsujące się i 60 dni na pozostałe produkty;
  • anulowanie zamówienia produktów łatwopsujących w terminie krótszym niż 30 dni przed przewidywanym terminem dostarczenia;
  • bezprawne pozyskiwanie, wykorzystywanie lub ujawnienie przez nabywcę tajemnic handlowych dostawcy.

Ponadto, określono 6 nieuczciwych praktyk, które są dozwolone pod warunkiem, że zostały one przed ich stosowaniem jasno i jednoznacznie uzgodnione w umowie między nabywcą, a dostawcą. I są to m.in.:

  • zwrot przez nabywcę niesprzedanych produktów rolnych i spożywczych dostawcy, bez zapłaty za te niesprzedane produkty;
  • pobieranie od dostawcy opłaty stanowiącej warunek przechowywania, prezentowania lub oferowania do sprzedaży jego produktów lub udostępniania takich produktów na rynku;
  • żądanie od dostawcy ponoszenia całości lub części kosztów rabatów na produkty rolne i spożywcze sprzedawane przez kupującego w drodze promocji.

Dobrowolna kara oraz inne zmiany

Ponadto, w projekcie ustawy przewidziano procedurę dobrowolnego poddania się karze pieniężnej. W takim przypadku wysokość kary może być obniżona nie więcej niż o 50 proc. w stosunku do kary, jaka zostałaby nałożona, gdyby strona nie poddała się dobrowolnie karze.

Projekt zredefiniował pojęcie produktów rolnych i spożywczych. Chodzi m.in. o: pasze, zwierzęta żywe, nasiona i owoce oleiste, będące przedmiotem produkcji rolników.

CZYTAJ TEŻ: Kontrola żywności. Nieuczciwe firmy można już wskazywać z nazwy

Określono również, czym jest znacząca dysproporcja w potencjale ekonomicznym, w przypadku praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, stosowanych przez nabywcę względem dostawcy i odwrotnie.

Zmieniono definicję nabywcy. Według projektu jest to przedsiębiorca lub organ publiczny, który bezpośrednio lub pośrednio nabywa od dostawcy produkty rolne lub spożywcze.

CZYTAJ TEŻ: Zatoka Perska (Arabska) to region szukający żywności

W Ocenie Skutków Regulacji napisano, że: „dzięki nowym rozwiązaniom dostawcy produktów rolnych i spożywczych będą mieli większą pewność funkcjonowania na rynku krajowym. Wprowadzone zmiany pozytywnie wpłyną na konkurencyjność gospodarki oraz przedsiębiorczość w sektorze mikro, małych i średnich przedsiębiorstw”.

Link do projektu ustawy jest tu.

Przewaga kontraktowa dużych firm spędza sen z powiek wielu polskim przedsiębiorcom, choć nierównowaga w handlu w łańcuchu dostaw żywności nie jest tylko problemem polskiego rynku żywnościowego, ale występuje dość powszechnie w Unii Europejskiej (UE). Jej ofiarami są nie tylko rolnicy, ale także mikro oraz małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) działające na tym rynku. Reguły, jak dotąd, ustalają duzi lub bardzo duzi gracze rynkowi, co nie pozostaje bez wpływu na cenę detaliczną dla konsumentów, nie zawsze – jakby się wydawało mimo efektu skali – niższą. Uważa się również, że jest ona także przeszkodą w wejściu na rynek handlu żywnością nowych firm, co de facto blokuje rozwój tego rynku. Dlatego każdy kraj członkowski UE na swój sposób próbuje z nią walczyć.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo i Podatki
Certyfikat ma ułatwić firmom udział w przetargach publicznych
Prawo i Podatki
Samochody osobowe do testów mają być zwolnione z akcyzy
Prawo i Podatki
Deregulacja ma ułatwić życie firmom. Resort rozwoju ogłosił swoje pomysły
Prawo i Podatki
Rząd szykuje ułatwienia dla przedsiębiorców. Wiemy, co znajdzie się w ustawie
Prawo i Podatki
Nowy pomysł rządu: zatrudnisz seniora, dostaniesz dofinansowanie
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO