Obowiązek wykonania badań lekarskich po długotrwałym zwolnieniu chorobowym wynika bezpośrednio z przepisów kodeksu pracy, a konkretnie z art. 229 § 2, który stanowi, że „Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.”
Badania kontrolne – czy pracownik może odmówić ich wykonania?
Obowiązkiem pracodawcy jest skierowanie pracownika, który wraca do pracy po długotrwałym zwolnieniu chorobowym na badania kontrolne, których celem jest sprawdzenie, czy stan zdrowia pracownika pozwala mu na powrót do pracy. Pracownik nie może odmówić wykonania badań, na które skierował go pracodawca. Zgodnie z art. 211 kodeksu pracy, pracownik jest zobowiązany poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zalecanym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich. W sytuacji, gdy pracownik nie chce wykonać badań kontrolnych nie może zostać dopuszczony do pracy. Nie przysługuje mu również wynagrodzenie.
CZYTAJ TEŻ: Dwutygodniowy urlop – obowiązek czy przywilej?
Sąd Najwyższy w wyroku z 17 listopada 2000 r. (sygn. akt II UKN 49/00) w sprawie dopuszczenia do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdził, że „pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. (…) to na pracodawcy spoczywa obowiązek zadbania, aby pracownik we właściwym terminie poddał się tego rodzaju badaniom”.
Badania kontrolne a rozwiązanie umowy pracy
Pracownik, który nie chce poddać się tym obowiązkom może zostać ukarany, zgodnie z art. 108 kodeksu pracy, naganą, upomnieniem lub karą finansową. Odpowiedzialność materialna może wynikać na skutek szkody, którą swoim działaniem spowodował pracownik. Odmowa wykonania badania może być również podstawą do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę. Z powodu odmowy wykonania obowiązkowych badań lekarskich pracodawca może rozwiązać z pracownikiem umowę bez wypowiedzenia z jego winy zgodnie z art. 52 kodeksu pracy.
CZYTAJ TEŻ: Składka zdrowotna a`la Polski Ład to podwyżka podatku
W wyroku Sądu Najwyższego z 2 marca 2011 r. (sygn. akt II PK 188/10) stwierdzono, że: „W art. 211 pkt 4 k.p. wskazuje się, że pracownik ma obowiązek poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich. Obowiązek ten, co wynika z art. 211 in principio k.p. ma charakter obowiązku podstawowego. (…) udział w tych badaniach stanowi podstawowy obowiązek pracownika, o ile pracodawca wystawi mu odpowiednie skierowanie. Nie znajduje uzasadnienia powstrzymanie się od tego obowiązku, chyba że następuje to bez winy pracownika (…) obowiązek poddania się kontrolnym badaniom lekarskim przez pracownika ma charakter trwały. Niepoddanie się takim badaniom, które zostały zlecone przez pracodawcę (…) może uzasadniać natychmiastowe rozwiązanie stosunku pracy w każdym czasie.”