Zatory płatnicze – jak im przeciwdziałać?

Zatory płatnicze są zmorą wielu przedsiębiorców. Nieuczciwi kontrahenci celowo zwlekają z terminową wpłatą przedłużając okres zapłaty w nieskończoność. Ofiary zatoru płatniczego mogą się zgłaszać do UOKiK, choć tylko w sprawach dotyczących wysokich kwot.

Publikacja: 18.02.2021 12:08

Zatory płatnicze – jak im przeciwdziałać?

Foto: Przedsiębiorca, który podejrzewa, że stał się ofiara zatoru płatniczego może to zgłosić do UOKiK. Źródło: Adobe Stock

 Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje znowelizowana ustawa z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Zator płatniczy – czym jest?

Zatory płatnicze występują w sytuacji, gdy przedsiębiorcy nie otrzymują od kontrahenta zapłaty za sprzedane towary lub wykonane usługi w określonym terminie ustalonym przez obie strony. Sytuacja taka jest szkodliwa dla przedsiębiorców i zaburza funkcjonowanie wielu branż. Głównym ryzykiem spowodowanym nieterminowym otrzymaniem zapłaty jest utrata płynności przez firmę. Może to spowodować rozwój kolejnego łańcucha nieterminowo zapłaconych faktur, a w skrajnym przypadku nawet ogłoszenie upadłości.

CZYTAJ TEŻ: TSUE: polska ulga na złe długi w VAT narusza prawo unijne

Na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) opublikowana jest definicja zatorów płatniczych, która określa, że występują one –  ,,gdy przedsiębiorca nie otrzymuje na czas swoich pieniędzy od kontrahenta. Jest to takie nagromadzenie zadłużeń, które przechodzi na kolejne powiązane z nim podmioty, negatywnie wpływając na całe otoczenie biznesowe. Zatory płatnicze wywołują w gospodarce efekt domina czy kuli śnieżnej: przedsiębiorcy, którzy nie otrzymują w terminie zapłaty za dostarczone przez siebie towary lub wykonane usługi, w konsekwencji nie mają środków na dalszą spłatę własnych zobowiązań wobec kontrahentów, wywołując te same problemy u kolejnych podmiotów. (…). Poszkodowani są w szczególności mikro, mali i średni przedsiębiorcy (MŚP), którym silniejsi uczestnicy rynku narzucają wydłużone terminy zapłaty lub nie płacą w terminie.”

 Na stronach UOKiK znajduje się też informacja, że odsetek firm, które deklarują problemy z przeterminowanymi płatnościami, waha się pomiędzy 80 a 90 proc.

Jak klasyfikowani są przedsiębiorcy?

Ustawa z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w art. 4 ust. 5 określa, że klasyfikacja mikro, małych i średnich przedsiębiorców następuje zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r.:

  • do kategorii mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw należą przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 mln euro, lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro;
  • mikroprzedsiębiorstwo – przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 10 pracowników i którego roczny obrót lub roczna suma bilansowa nie przekracza 2 mln euro;
  • małe przedsiębiorstwo – przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 50 pracowników i którego roczny obrót lub roczna suma bilansowa nie przekracza 10 mln euro.

Oznacza to, że duży przedsiębiorca zatrudnia 250 i więcej osób, a jego roczny obrót przekracza 50 mln euro, lub roczna suma bilansowa przekracza 43 mln euro.

Zatory płatnicze – jak chronione są MŚP?

Nowelizacja ustawy miała na celu skrócenie zatorów płatniczych w tzw. transakcjach asymetrycznych, czyli w transakcjach, w których wierzycielem jest mikro, mały, lub średni przedsiębiorca, a dłużnikiem duży przedsiębiorca. Jeśli dłużnikiem jest duża firma, a wierzycielem mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca, termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku. Jeśli transakcje zawierane są pomiędzy dwoma dużymi przedsiębiorstwami termin zapłaty określony w umowie nie może przekroczyć 60 dni, chyba że strony w umowie wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem, że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Dodatkowo obowiązuje 30 dniowy termin zapłaty w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny (z wyłączeniem podmiotów leczniczych).

CZYTAJ TEŻ: Luka płatnicza to coraz większy problem dla biznesu

W przypadku gdy podmioty równorzędne ustalą termin płatności, dłuższy niż 60 dni, w razie sporu (pomiędzy nimi) to dłużnik, a nie wierzyciel, będzie musiał udowodnić, że ustalony termin zapłaty nie był rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela.

Oświadczenie składane przez dużego podatnika

Zgodnie z art. 4c ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych dłużnik będący dużym przedsiębiorcą składa drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenie o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy. Oświadczenie składa się w formie w jakiej jest zawierana transakcja handlowa. Najpóźniej w momencie jej zawarcia. W praktyce oświadczenie takie można zawrzeć w samej umowie.

Działania UOKiK

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi postępowania i nakłada administracyjne kary pieniężne na podmioty łamiące zakaz nadmiernego opóźnienia zapłaty za fakturę. Działania te mają na celu przeciwdziałanie powstawaniu zatorów płatniczych. Przedsiębiorca, który podejrzewa, że stał się ofiara zatoru płatniczego może to zgłosić do UOKiK. Urząd rozpocznie postępowanie, gdy z posiadanych przez prezesa UOKiK informacji wynikać będzie, że suma niespełnionych lub spełnionych po terminie świadczeń pieniężnych w ciągu trzech kolejnych miesięcy przez ten podmiot wynosi co najmniej:

  • 5 mln zł – w stosunku do postępowań wszczętych w latach 2020-2021;
  • 2 mln zł – w stosunku do postępowań wszczętych od 2022 r.

Oznacza to, że prezes UOKiK prowadzi postępowania i nakłada kary tylko w zakresie największych spraw.

 Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje znowelizowana ustawa z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Zator płatniczy – czym jest?

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Materiał Partnera
Wskaźnik Zdrowia Organizacji docenia Wartę
Materiał Promocyjny
Zaufanie i wartość reputacji w partnerstwach biznesowych – nadchodzi Przemysł 4.0
Materiał partnera
Eksperci z SAPERE dołączyli do EY
Materiał Promocyjny
AI w szkoleniach językowych dla pracowników
Materiał partnera
Rozgrywka o fotel lidera w produkcji żywności zrównoważonej już trwa