Strata wyższa niż połowa kapitału zakładowego

Obowiązek dotyczący zwołania zgromadzenia wspólników w sytuacji powstania straty przewyższającej połowę wartości kapitału zakładowego jest często przez firmy pomijany.

Publikacja: 03.09.2021 00:57

Strata wyższa niż połowa kapitału zakładowego może być powodem problemów spółki.

Kapitał zakładowy ma charakter gwarancyjny, zabezpieczający wierzycieli spółki przed jej niewypłacalnością.

Foto: mihacreative

Należy zwrócić uwagę, że część spółek z o.o. posiada kapitał zakładowy w niewielkiej wysokości (minimalne 5 tys. zł) i taka sytuacja może wystąpić bardzo szybko. Wystąpienie takiego zdarzenia wymaga od przedsiębiorstwa podjęcia odpowiednich działań.

Czym jest kapitał zakładowy?

Kapitał zakładowy (założycielski, podstawowy) to wkład właścicieli wniesiony przy zakładaniu spółki. Może mieć zarówno postać pieniężną, jak i niepieniężną. Wysokość kapitału zakładowego można zmienić w trakcie rozwoju firmy. Kapitał zakładowy jest elementem kapitału własnego i jest ujmowany w pasywach bilansu. Wysokość kapitału zakładowego uzależniona jest od rodzaju spółki. Minimalna wysokość kapitału zakładowego, jaki jest potrzebny do zawiązania spółki to:

- 5 tys. zł – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością;

- 50 tys. zł – spółka komandytowo- akcyjna;

- 100 tys. zł – spółka akcyjna.

Kapitał zakładowy ma charakter gwarancyjny, zabezpieczający wierzycieli spółki przed jej niewypłacalnością. W sprawozdawczości finansowej przedsiębiorstw kapitały własne obejmują, oprócz kapitału podstawowego również: kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy, kapitał z  aktualizacji wyceny, niepodzielony zysk lub niepokrytą stratę z roku obrotowego i lat ubiegłych, zysk (stratę) netto za bieżący rok obrotowy.

Co zrobić gdy strata przewyższa połowę kapitału zakładowego?

Zarząd powinien w sposób ciągły monitorować sytuację finansową spółki, szczególnie gdy przedsiębiorstwo notuje spadek przychodów lub zwiększenie kosztów prowadzenia działalności. Powstanie straty, w trakcie roku lub po jego zamknięciu, nie musi oznaczać niczego złego i być powodem do paniki. Jednak strata, która przewyższa połowę kapitału zakładowego, wymaga od zarządu podjęcia określonych działań. W takiej sytuacji należy kierować się art. 233 kodeksu spółek handlowych, który określa, że „jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.”

W przepisie zaakcentowano, że należy niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników. Oznacza to, że nie można z tym działaniem czekać na inne okoliczności lub na termin zwyczajnego zgromadzenia wspólników. Zawiadomienie o zwołaniu zgromadzenia wspólników powinno być wysłane na dwa tygodnie przed wyznaczonym terminem.

Informacja o wysokości straty pojawia się najczęściej po sporządzeniu rocznego sprawozdania. Jednak gdy taka informacja zostanie ujawniona przez dowolny bilans w trakcie roku, należy podjąć określone przepisami prawa działania. Bilans można wykonać w zależności od potrzeb na dowolny dzień roku obrotowego, po zakończonym kwartale lub miesiącu czy prowadząc śródroczny monitoring płynności finansowej spółki.

Czytaj więcej

Spóźnienia do pracy – co ze spóźnialskim pracownikiem?

Zgromadzenie wspólników, po zapoznaniu się z sytuacją przedsiębiorstwa i poznaniem  powodów tej sytuacji, może podjąć różne działania np. podjąć uchwałę o kontynuacji działalności, zdecydować o dopłatach do kapitału lub zdecydować o wprowadzeniu programu naprawczego. Strata w takiej wysokości nie powoduje konieczności podjęcia uchwały o likwidacji spółki. Podczas obliczania czy strata przewyższa połowę kapitału zakładowego, zarząd powinien zsumować również stratę z lat ubiegłych. Strata to pojęcie należące do rachunkowości. Strata w przedsiębiorstwie nie oznacza, że spółka jest niewypłacalna.

Plan naprawczy ma na celu usprawnienie działania przedsiębiorstwa, zidentyfikowanie problemów z jakimi się ono zmaga i znalezienie powodów ich powstania oraz opracowanie działań, które spowodują, że sytuacja przedsiębiorstwa ulegnie poprawie a problemy, z którymi zmaga się przedsiębiorstwo zostaną rozwiązane. Plan naprawczy ma na celu przywrócenie dobrego funkcjonowania przedsiębiorstwa, zwiększenie jego wydajności i poprawę efektywności.

Likwidacja spółki zmierza do zakończenia przez spółkę prowadzenia działalności i wykreślenia jej z rejestru KRS. Analiza sytuacji, w której znalazło się przedsiębiorstwo, może zdiagnozować konieczność podjęcia uchwały o rozwiązaniu spółki, która rozpocznie procedurę likwidacji. Do podjęcia uchwały o likwidacji spółki, wystarczy bezwzględna liczba głosów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej (art. 245 K.s.h.). Natomiast zgodnie z  art. 246 § 2 K.s.h. ,,… do powzięcia uchwały o rozwiązaniu spółki wystarczy bezwzględna większość głosów, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej.” Likwidacja spółki ma miejsce dopiero po przeprowadzeniu procesu likwidacyjnego, a nie z chwilą podjęcia uchwały przez wspólników. Wspólnicy podejmują decyzję o likwidacji spółki. Wspólnicy mogą również podjąć decyzję o pokryciu straty z dopłat. Jest to możliwe gdy umowa spółki to przewiduje, a zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę w tej sprawie.

Czytaj więcej

Dwutygodniowy urlop – obowiązek czy przywilej?

Ujemny kapitał, może również oznaczać niewypłacalność spółki i konieczność ogłoszenia upadłości. Gdy sytuacja spółki kwalifikuje się do ogłoszenia upadłości, za jej ogłoszenie we właściwym terminie odpowiedzialny jest zarząd. W sytuacji, gdy spółka stanie się niewypłacalna, zarząd ma 30 dni na złożenie w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości. ,,Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.” (art. 21 ust.1 prawa upadłościowego). Wypełnienie tego obowiązku, może zostać dokonane przez każdą osobę, która ma prawo do prowadzenia spraw spółki na mocy ustawy, umowy lub statutu. Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Dłużnik jest niewypłacalny, jeśli utraci zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W ustawie prawo upadłościowe określono, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeśli opóźnienie w płatnościach przekracza trzy miesiące oraz gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku a stan ten utrzymuje się nieprzerwanie przez okres ponad 2 lat. Gdy wniosek o ogłoszenie upadłości nie zostanie złożony w odpowiednim terminie, członkom zarządu grozi odpowiedzialność majątkiem osobistym za zobowiązania spółki, gdy ich egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Art. 299 § 1 K.s.h. określa, że w sytuacji gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności, zgodnie z art. 299 § 2 K.s.h.,  jeżeli:

,, - wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości;

- lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu,

- albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy,

- albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.”

Upadłość a odpowiedzialność zarządu

Jeżeli są przesłanki do ogłoszenia upadłości wynikające z przepisów prawa upadłościowego i naprawczego, wówczas członkowie zarządu powinni ogłosić upadłość. Jeśli tego nie zrobią narażają się na odpowiedzialność: karną, odszkodowawczą a także może zostać orzeczony wobec nich zakaz prowadzenia działalności na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu. Konsekwencje za niedopełnienie tego obowiązku mogą być więc bardzo dotkliwe.

Czytaj więcej

Składka zdrowotna a`la Polski Ład to podwyżka podatku

Natomiast zgodnie z art. 586 K.s.h. ,,Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.” Natomiast art. 373 prawa upadłościowego określa, że sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, która ze swojej winy: będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Czytaj więcej

Składki ZUS na 2022 r., czyli kolejna duża podwyżka

Ponadto, w wyroku Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2013 r.( sygn. akt II UK 196/13) podkreślono, że Sposób należytej dbałości członków zarządu o interesy spółki, także ze względu na ochronę jej wierzycieli, wskazuje sam ustawodawca, wymagając podjęcia akcji zapobiegającej całkowitej niewypłacalności spółki przez działania opisane w art. 116 § 1 pkt 1 lit. a Ordynacji podatkowej. Odpowiedzialność za długi spółki obciąża więc tylko tych członków zarządu, którzy nie są w stanie wykazać, że niezgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości lub podjęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez ich winy. Zwołanie przez zarząd zgromadzenia wspólników i uzyskanie decyzji właścicieli co do losu spółki nie jest przewidziane w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej jako działanie odwracające przeniesienie na członka zarządu zobowiązań spółki.”

Czy potrzebny jest notariusz?

Od podjętej na zgromadzeniu wspólników decyzji zależeć będzie czy uchwała powinna być sporządzona w obecności notariusza czy nie. Jeśli zostanie podjęta decyzja o likwidacji spółki, wymagane jest stwierdzenie tego faktu protokołem sporządzonym przez notariusza. Obecność notariusza nie jest potrzebna w sytuacji, gdy zostanie podjęta decyzja o wniesieniu dopłaty lub opracowaniu planu naprawczego, mających na celu poprawę wyniku finansowego. Plan naprawczy może obejmować zmiany kadrowe lub organizacyjne w spółce.

Kara za niedopełnienie obowiązku wynikającego z art. 233 K.s.h.

Konsekwencje dla zarządu z powodu niedopełnienia obowiązku zwołania zgromadzenia wspólników mogą być bardzo dotkliwe. Niedopełnienie tego obowiązku może powodować poważne konsekwencje dla zarządu, zarówno karne, jak i cywilne. Niezwołanie zgromadzenia wspólników może skutkować nałożeniem przez sąd rejestrowy na każdego członka zarządu karę grzywny w wysokości do 20 tys. zł (art. 594 § 1 pkt 3  K.s.h.). Członkowie zarządu mogą również zostać pociągnięci do odpowiedzialności odszkodowawczej (art. 293 K.s.h.).

Należy zwrócić uwagę, że część spółek z o.o. posiada kapitał zakładowy w niewielkiej wysokości (minimalne 5 tys. zł) i taka sytuacja może wystąpić bardzo szybko. Wystąpienie takiego zdarzenia wymaga od przedsiębiorstwa podjęcia odpowiednich działań.

Czym jest kapitał zakładowy?

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo i Podatki
Polski Ład – ile stracą przedsiębiorcy? Policzyliśmy
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo i Podatki
Polski Ład – ład podatkowy będzie kosztowny dla biznesu
Prawo i Podatki
Sankcja w VAT, czyli dodatkowe zobowiązanie podatkowe
Prawo i Podatki
Czynny żal – kiedy jest ratunkiem dla podatnika?
Kadry & Płace
Urlop to urlop, ale nie dla wszystkich. Praca nas przytłacza