Usługi budowlane we Włoszech – jakie są obowiązki przedsiębiorstwa zagranicznego cz. I

Niniejsza seria artykułów powstała w celu udzielenia jak najbardziej pełnych odpowiedzi na pytanie jakie obowiązki powinien spełnić polski przedsiębiorca budowlany wykonujący prace na terenie Włoch. Przybliżamy zatem instrukcje włoskich urzędów kontrolnych sektora budowlanego dla firm zagranicznych działających na terenie Włoch jako wykonawca lub podwykonawca włoskiej firmy przy pracach budowlanych.

CZĘŚĆ 1.

Usługi budowlane we Włoszech – jakie są obowiązki przedsiębiorstwa zagranicznego?

Podstawa prawna

Normą regulującą obecność zagranicznych firm sektora budowlanego we Włoszech jest:

1. Dekret Legislacyjny N. 81/2008, Rozdział IV, a w szczególności art. 90 punkt 9 litera a);

2. Załącznik XVII (Kwalifikacje techniczno-zawodowe).

Weryfikacja kwalifikacji technicznych i zawodowych

Zgodnie z prawem włoskim zleceniodawca lub kierownik projektu ma obowiązek każdorazowo sprawdzać kwalifikacje techniczne i zawodowe firm będących podwykonawcami, wykonawcami i osobami prowadzącymi działalność na własny rachunek. W tym celu kierownik lub inwestor realizowanego we Włoszech projektu ma obowiązek uzyskać od firm zagranicznych:

•  potwierdzenie wpisu do rejestru przedsiębiorstw w kraju siedziby, czyli dla Polski KRS lub CEIDG;

• zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek w kraju siedziby, dla Polski z ZUS. Włoski odpowiednik tego dokumentu nosi nazwę DURC, i jest skrótem od pełnej nazwy documento unico di regolarità contributiva.

Zamiast wypisu z rejestru przedsiębiorstw można także przedstawić wpis do izby zawodowej w danym kraju. Co do udokumentowania niezalegania w opłacaniu składek, inaczej udokumentuje je firma pochodząca z UE, inaczej zaś ta spoza Unii.

Zaświadczenie o niezaleganiu w przypadku firmy z innego kraju UE

Dla firmy z kraju członkowskiego, która będzie realizować prace na budowie we Włoszech przy pomocy własnych pracowników, delegując ich do Włoch: stosuje się przepisy dotyczące składek na ubezpieczenie społeczne obowiązujące w kraju gdzie przedsiębiorstwo ma siedzibę, gdy pracodawca lub pracownik prowadzący działalność na własny rachunek dokonuje już płatności na rzecz publicznego zakładu zabezpieczeń społecznych w swoim kraju pochodzenia. Obowiązkiem pracownika prowadzącego działalność na własny rachunek lub pracodawcy dla  każdego ze swoich pracowników jest przedstawienie formularza wspólnotowego A1, który poświadcza, że delegowany pracownik pozostaje objęty ubezpieczeniem społecznym w państwie pochodzenia, w którym przedsiębiorstwo delegujące ma swoją siedzibę, lub w państwie, w którym zwykle wykonuje się działalność na własny rachunek.

W przypadku wykonawcy unijnego, włoski zleceniodawca lub kierownik robót musi uzyskać zaświadczenie o prawidłowości opłacania składek społecznych, czyli o niezaleganiu, wystawione przez właściwy organ kraju pochodzenia. Włoskim odpowiednikiem tego zaświadczenia jest DURC.

Czytaj więcej

Prawo i Podatki

Ulgi podatkowe dla osób, które przeprowadzą się wraz z działalnością do Włoch

Możliwość wykonywania pracy z dowolnego miejsca na ziemi sprzyja podejmowaniu decyzji o przeprowadzce, choćby tymczasowej do innego kraju. Wiele państw Europy zachęca do przyjazdu, osiedlenia się i wykonywania tam pracy oferując ulgi podatkowe.

Maksymalny czas trwania delegowania pracownika to 24 miesiące. Oddelegowania wykraczające poza ten termin są dopuszczone wyłącznie za zgodą właściwych organów zainteresowanych państw członkowskich (art. 16 Rozporządzenia WE nr 883/2004). Dokument poświadczający ustawodawstwo mające zastosowanie dla danego pracownika to formularz A1. W przypadku delegowania dokument A1 poświadcza, że pracownik pozostaje ubezpieczony na potrzeby zabezpieczenia społecznego w kraju, w którym ma siedzibę firma delegująca. Jeżeli nie zostanie przedłożony formularz A1 lub przekroczony zostanie maksymalny dozwolony okres delegowania, obowiązek z tytułu składek na zabezpieczenia społeczne firma zagraniczna musi wypełnić we Włoszech, tzn. przy włoskim INPS oraz INAIL zaś dla firm realizujących zlecenia na podstawie umów sektora budowlanego, zagraniczne przedsiębiorstwo musi uregulować zobowiązania poprzez wpis do regionalnej kasy budowlanej, wł. cassa edile. W tym ostatnim przypadku zleceniodawca lub kierownik projektu musi zażądać od zagranicznego przedsiębiorstwa aktualnego dokumentu DURC.

Zaświadczenie o niezaleganiu w przypadku firmy spoza UE.

W przypadku firm mających siedzibę poza Unią Europejską, które delegują swoich pracowników do Włoch:  zastosowanie ma tylko włoskie ustawodawstwo dotyczące zabezpieczenia społecznego, co wiąże się z obowiązkiem rejestracji w INPS, INAIL i ewentualnie, w przypadku firm zobowiązanych do stosowania umów w sektorze budowlanym, we właściwych terytorialnych włoskich kasach budowlanych. Niezaleganie w opłacaniu składek zabezpieczenia społecznego może zostać zweryfikowane przez zleceniodawcę lub kierownika projektu jedynie poprzez uzyskanie od wykonawcy ważnego DURC. Dokumentu DURC nie można zastąpić oświadczeniem lub deklaracją przewidzianą w art. 46 Dekretu Prezydenckiego nr. 445/2000. Zleceniodawca lub kierownik projektu ma obowiązek upewnić się, że zagraniczna firma spełnia wymagania ogólne, techniczno-organizacyjne i ekonomiczno-finansowe.

Bezpieczeństwo w miejscu pracy

Pozostałe dokumenty przewidziane w Dekrecie Ustawodawczym N. 81/2008 dla firm włoskich są obowiązkowe również dla przedsiębiorstw zagranicznych. Pracodawcy włoscy i zagraniczni mają w tym zakresie identyczne obowiązki. Firma zatrudniająca pracowników ma obowiązek stosować przepisy z zakresu bezpieczeństwa w miejscu pracy , wł. POS, czyli Piano Operativo per la Sicurezza. Pracownicy muszą przejść szkolenia ogólne oraz szczegółowe w zakresie użytkowania sprzętu i środków ochrony osobistej, muszą także przejść badania lekarskie potwierdzające odpowiedni stan zdrowia dla danego stanowiska pracy, oraz dokonywać kontroli sprzętu i wyposażenia.

Czytaj więcej

Włochy

Delegowanie pracowników do Włoch – nowe obowiązki weszły już w życie

Dekretem włoskiego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej nr 170 z 6 sierpnia 2021 r. określono nowe standardy i zasady elektronicznego przesyłania zgłoszeń delegowania pracowników do Włoch na dedykowanej w tym celu platformie.

Zamawiający lub kierownik projektu ma obowiązek uzyskać od zagranicznego wykonawcy wszystkie dokumenty związane z bezpieczeństwem w miejscu pracy, certyfikaty z odbytych przez pracowników szkoleń BHP oraz zaświadczenia medyczne.  Dokumenty powinny być sporządzone w języku włoskim lub przetłumaczone na język włoski. Certyfikaty szkoleniowe powinny być opatrzone oświadczeniem zwanym atto notorio. Jest to deklaracja sformułowana według modelu przewidzianego w art. 47 d.p.r. n. 445/2000. Dodatkowo należy pamiętać, że zgodnie z art. 3 Dekretu Ustawodawczego n. 72/2000, pracownicy zagraniczni delegowani do Włoch muszą mieć zagwarantowane takie same warunki pracy jak pracownicy włoscy.

Zgłoszenie pobytu pracowników delegowanych do Włoch powyżej 90 dni pobytu

Przedsiębiorcy wspólnotowi oraz obywatele UE mają prawo wjazdu na terytorium Włoch i przebywania we Włoszech w celu wykonywania dowolnej pracy, na podstawie umowy lub w ramach działalności gospodarczej, na tych samych warunkach jak obywatele włoscy. 

Aby wjechać do Włoch wystarczy dowód osobisty ważny do przekroczenia granicy wystawiony w kraju pochodzenia, a pobyt we Włoszech krótszy niż trzy miesiące nie wymaga żadnych procedur. Po trzech miesiącach obywatel UE jest zobowiązany do zarejestrowania się w urzędzie gminy odpowiedniej do jego zamieszkania. Bez tej rejestracji, poświadczonej otrzymaniem wniosku o wydanie dowodu osobistego lub posiadaniem włoskiego dowodu osobistego, traci prawo pobytu we Włoszech.

Ponieważ zazwyczaj trudno jest ustalić datę wjazdu do Włoch, prawo przewiduje, że trzy miesiące upłynęły, w przypadku kiedy obywatel UE nie zgłosił pobytu we Włoszech do włoskiej policji, wł. questura. Zgłoszenia należy dokonać na odpowiednim wniosku dostępnym w najbliższej kwesturze.  Przez pierwsze trzy miesiące pobytu obywatel UE może zarejestrować się w rejestrze przedsiębiorstw  bez szczególnych formalności i na takich samych warunkach jak obywatele włoscy, przedstawiając ważny dokument tożsamości oraz kopię oświadczenia o obecności ostemplowaną przez włoską policję lub kwesturę.

Czytaj więcej

Włochy

Opodatkowanie oddziału spółki zagranicznej we Włoszech

Rozważając ustanowienie zakładu zagranicznego we Włoszech polskie przedsiębiorstwo będzie zobowiązane przygotować się do prawidłowego przypisania dochodów z działalności włoskiego oddziału.

Po upływie tego terminu lub w przypadku braku zgłoszenia obecności w kwesturze, obywatel UE w celu posiadania uregulowanego statusu pobytu na terytorium Włoch lub założenia działalności gospodarczej, musi okazać  zaświadczenie o zgłoszeniu w urzędzie gminy swojego miejsca zamieszkania lub dowód osobisty wydany przez ten urząd.

Te same przepisy dotyczą również członków rodziny obywatela UE niebędących obywatelami państwa członkowskiego Unii Europejskiej, pod warunkiem posiadania ważnego paszportu. Po trzech miesiącach od wjazdu będą musieli wystąpić do komendy policji o wydanie „Karty pobytu członka rodziny obywatela Unii”, która jest ważna przez pięć lat od daty wydania. Obywatele Unii i członkowie ich rodzin mają prawo do prowadzenia wszelkiej samodzielnej działalności gospodarczej lub wykonywania prac na podstawie umowy, z wyłączeniem działalności, którą prawo, zgodnie z traktatami Unii Europejskiej i obowiązującym prawodawstwem wspólnotowym, zastrzega dla obywateli włoskich.

Obowiązek zapisania się do Kasy Budowlanej

Obowiązek rejestracji w Kasie Budowlanej (wł. Cassa Edile) dotyczy firm z branży budowlanej i pokrewnych (indywidualni przedsiębiorcy oraz spółki, rzemieślnicy lub spółdzielnie). Firmy zagraniczne zatrudniające pracowników z kwalifikacjami w branży budowlanej (w tym praktykantów oraz innych form pracy podporządkowanej) zobowiązane są do rejestracji w Kasie Budowlanej we Włoszech odpowiedniej terytorialnie, do uiszczenia  opłat oraz do wykonywania wymaganych zgłoszeń.  Przedsiębiorstwa z branży budowlanej i pokrewnej (indywidualni przedsiębiorcy oraz spółki, rzemieślnicy lub spółdzielnie) niezatrudniające pracowników z kwalifikacjami w branży budowlanej (w tym praktykantów oraz innych form pracy podporządkowanej), mają obowiązek zarejestrować się do Kasy Budowlanej ale bez dalszych zobowiązań sprawozdawczych lub płatniczych wobec tejże Kasy, dopóki nie zatrudniają pracowników fizycznych.

Ten obowiązek zapisania się do Kasy Budowlanej, jako organu powołanego w trybie umów zbiorowych, początkowo opierał się na postanowieniach o charakterze umownym, zaś obecnie jest on potwierdzony w przepisach ustawowych, które ustanowiły powyższy obowiązek:

• Ustawa n. 55/1990 art. 18

• Dekret Ustawodawczy z 18 kwietnia 2016, n.50 art. 105 punkt 9

• Dekret Ustawodawczy n. 81/2008 art. 90

• Przepisy regionalne

• Nowe przepisy z zakresu wystawiania DURC ON LINE dla przedsiębiorstw zagranicznych.

Gwarancja takich samych warunków pracy i płacy jakie obowiązują we Włoszech

Firmy mające siedzibę poza Włochami są zobowiązane do stosowania wobec pracowników zatrudnionych na budowach zlokalizowanych we Włoszech warunków ekonomicznych równoważnych z warunkami przewidzianymi we włoskich branżowych układach zbiorowych, w tym wynagrodzenia wypłacanego przez Kasę Budowlaną, zgodnie z dekretem ustawodawczym 25/2/2000 n. 72, która implementuje Dyrektywę Europejską 96/71/WE.